rusya'nın ve alman askerinin yardımları sayesinde kurtuluş savaşında götümüzü kurtardık. bunlar bize babalarının hayrına yardım etmediler. itilaf devletlerinin ilerleyişini kesip kendi sınırlarına dayanmasınlar diye yardım ettiler. sonuç olarak belli bir yerden sonra itilaf devletleri yıldı, anlaşmalar imzalandı, türkiye cumhuriyeti kuruldu. rusya dış ticaretle pek ilgilenmezdi ancak almanların dış ticaret merakı biz türklere çeşitli kapılar açtı. alman malı ifadesi dillerde yaygınlaştı. biz almanlardan aldıkça hem onlar kazanıyordu, hem de bizim orada çalışan vatandaşlarımız kazanıyordu. dolayısıyla ülkeden çıkan dövizin büyük kısmı ülkeye dönüp dolaşıp giriyordu.
bu hadiselerin benzeri günümüzde yaşanıyor. türkiye, hem almanya hem de rusya'dan öğrendiklerini hem sınır güvenliği maksadı ile, hem de ticari gayeler doğrultusunda suriye, ırak, iran ülkelerine ve vatandaşlarına uyguluyor.
