türk oldukları iddia edilen mezopotamya uygarlığıdır.
şehir devletleri şeklinde yönetilirler.ur,uruk,lagaş bunlardan birkaçıdır. tek bir şehri hakim olanlara lugal birçok şehri hakim olanlara ise lugal kalma denir.
zoraki başa geçenler ise tiran denilen diktatörlerdir.tarihteki ilk yazılı kanunları hazırlamışlardır. uruganika kanunları sert ve kısas yöntemine dayanır. ve en önemlisi yazıyı bulmaları ile tarihi çağlar başlamıştır.
sümerler ,ziggurat denilen tapınaklarda yaşamışlardır. bu tapınakların en üst kısmı gözlemevidir.bu sayede astronomi ve bilim de ileri gitmişlerdir ve takvimi bulmuşlardır.
çok tanrılı dine inanırlar. bunlardan bazıları: anu,enlil,nannah,innah vs.
en önemli destanları da gılgamış ve yaratılış destanıdır.
