hamaset edebiyatından ve kahramanlık masallarından bıkanların "ulan harbiden de ne dönmüştü o zaman" diye düşünerek tarihi tarafsız bir şekilde sorgulamaya başlamaları ile ortaya çıkmış sorunsaldır.
Birinci dünya savaşına kendi isteğimiz ile girdik. Çünkü ekonomik bağımsızlığımız elimizden alınmıştı. Dış borçlarımızı ödeyemez duruma gelmiştik, yabancı devletler gelir kaynaklarımıza el koydular, yani basit anlamda haciz getirdiler. Bir yandan da milliyetçilik ateşini körükleyerek tebamız olan milletleri bize karşı kışkırttılar (bkz: balkanlar). Çok zeki ve becerikli yöneticilerimiz de vatanın selametini, bir kenara çekilip toparlanmakta ve güç toplamakta değil, zaten bir atım kalmış barutu da dünya savaşı denen cehennemde harcamakta gördüler.
Alman devletinin emperyalist emelleri için osmanlıya şirin görünmesi ve yardım etmesi, yöneticilerimizi vatanı kurtarmak için bu yardımdan faydalanma yoluna itti. Belki kaybettiğimiz toprakları geri alabilirdik. Ama almanlar yenilince biz de yenik sayıldık. Ki zaten yeniktik. Çanakkale'yi geçemeyen müttefik orduları orta doğuda birliklerimizi ezip geçtiler şam'a kadar geldiler, anadoluya zaten birşey kalmamıştı. Ekonomisi zaten bok olan osmanlı, alman yardımı da kesilince bitti. Atacak mermi, yiyecek bulgur kalmadı. Ve biz yenildik.
Bir savaşa giriyorsan, sonuçlarına da katlanacaksın. Mazlum edebiyatı yapmayacaksın.
