Bana en çok sorulan sorulardan biri neden bayan değil kadın denilmesini istediğimizdir. Hatta bunun için zaman zaman suçlar ifadeyle aslında bunun bir iyi niyet ve kibarlık göstergesi olduğunu, dilimize yerleşmiş kelimeler ile gerçek niyetleri ayrıştırmak gerektiğini söylerler.
ilk önce hitap biçimleri ve cinsiyetler arasındaki farkı ortaya koymak istiyorum. Bir insanin cinsiyeti tanımlanırken kadın ve erkek kelimeleri kullanılır. Bunun yanı sıra 'bay/bayan' kelimelerinin kullanımı ancak cinsiyet kullanımının uygun olmadığı yerlerde bir hitap biçimi olarak kullanılır.
işte tam burada itiraz ettiğimiz sorun, cinsiyetten bahsedilirken kadın kelimesi yerine bayan kelimesinin kullanılmasıdır. Bunu iyi niyet ve kibarlık göstergesi olarak savunan düşünce neden KADIN demekten utanır ya da neden KADIN kelimesini kaba ve kaçınılması gerektiğini düşünür?
Şimdi kendinize sorun bakalım. Algılarınızda neden bayan kelimesi kibarken kadın kelimesi kabadır. Çünkü, 'bayan' kelimesi toplum algılarına göre kız-kadın ayrımını yapmaz. Daha nötrdür ve kadın cinselliğine dair atıf içermediği düşünülür. Hitapla bekaret testi yapmadığı için de toplumda KADIN kelimesinin yaratacağı gerginliği önlenmiş olur. Aynı zamanda kadını cinsel kimliğinden uzak tutan erkek egemen zihniyetin dile yansımasının bir sonucudur ve kadın cinselliğinin yok sayılması, kadının cinsel kimliğinden uzaklaştırılması ve kadın kelimesinin utanılacak bir kelime olarak görülmesinin doğurduğu sonuçlardır. Peki aynı şekilde erkek kelimesi kaba mıdır? Elbette değildir. Erkek olarak hitap edilmek hiç utanılacak bir durum olabilir mi? Aksine övünç kaynağıdır.
Şimdi abarttığımı, bu sorunun "altı üstü kadın yerine bayan denmesi" gibi önemsiz, anlamsız ya da sadece söylemsel bir sorun olduğunu söylediğinizi duyar gibiyim smile ifade simgesi
Bunu açıklamak için dil ve düşünce ilişkisine değinmeliyiz. Beynimiz ile bütün dünyayı algılarız ve düşüncelerimiz dil ile şekillenir. Kullandığımız dil yaşam biçimimizi, toplumu algılayışımızı, düşündüklerimizi, tanımlanmış cinsiyet rollerini, bize zorla dayatılan her türlü davranış biçimlerini ortaya koyar.
Bu bağlamda KADIN yerine kullandığınız her bayan kelimesinde, toplum tarafından kadına biçilen tüm rolleri, yapılan cinsiyet ayrımcılığını ve bu eşitsizliği bir kez daha onaylamış olursunuz. Sadece siz değil çevrenizde de cinsiyetlerden bahsedilirken 'bayan' kelimesiyle karşılaştığınızda bunun cinsiyeti göstermediğini sadece basit bir hitap şekli olduğunu hatırlatmalısınız. Karşınızdakine kadın cinselliğinin aynı erkekte olduğu gibi utanılacak bişey olmadığını, bekaret baskısıyla kadın sömürüsünün paralel değil sarmal yapı olduğunu açıklamalısınız. Belki toplum içinde bugün-yarın bir değisiklik olmasa da uzun vadede toplumsal algıların değişmesine büyük katkısı olacaktır.
Ne zaman bu ve benzer konular açıldığında "tartışacak başka konu mu kalmadı yeaa" diyerek değersizleştiren toplumun ayrıcalıklı cinsiyeti erkekler, neyi ne zaman nerede tartışmamız gerektiğine karar vermek yerine bize kadın denilmesini sağlayacak gücümüzün olduğunu bilmelidirler.
Korkmadan, utanmadan, çekinmeden kadın olduğumuzu haykırabildiğimiz bir dünya umuduyla...
