atatürk en temeliyle bir machiavellist'tir. zamanı gelmiş yalan söylemiş, zamanı gelmiş dini kullanmıştır, amaç aracı mübah kılardan yola çıkarak önündeki engelleri her türlü yoldan kaldırmayı bilmiştir. zamanı gelmiş padişahtan kızını istemiş, zamanı gelmiş harbiye nazırı olmaya çalışmıştır. bunlar için başarılı olamamış olabilir ancak şartlar meydana geldiğinde opportünist yanını ortaya koymuş ve türk milletinin liderliğine doğru emin adımlarla ilerlemiştir. kendisi yetişme olarak ittihat ve terakkici girişkenlik, prusya ekolünün getirdiği disiplin ve organizasyon ve aldığı batı tarzı eğitimin getirdiği ilericilik ve aydınlanma özelliklerini tek bir bünyede toplayarak enver paşa da olmayan mantığa, kazım karabekir'de olmayan ilericiliğe, ismet paşa'da olmayan askeri dehaya sahip olmuştur. bütün bunların yanında atatürk'ün siyasi görüşü prusya geleneğine oldukça yakındır. prusya geleneği de total bir oligarşi yerine milli çıkarlar için yeri geldiğinde oligarşik, yeri geldiğinde diktatoryal ama yeteri kadar da sosyal bir devlet olmayı şart koşmuştur, mustafa kemal atatürk de bunları türkiye'ye kendi stiliyle ve vizyonuyla uygulamaya çalışmıştır.
