...
zerdüşt ( zaratustra);
i.ö 1000 yılında yaşadığı sanılan bir iranlıdır. kurduğu dinin adına mazdeizm denilmiştir. ancak mazdeizm'in kökü zerdüşt'ten çok öncedir. zerdüşt, bu dini arıtıp biçimlendirmiş, insan erdemlerini geliştirerek tek tanrıcı bir amaca yöneltmiştir. mazdeizm'in kutsal kitabı zend avesta'dır. gerçek bir ozan ve çok bilgili bir düşünür olan zerdüşt, zend avesta'nın kendisine iyilik tanrısı ahura mazda (hürmüz) tarafından vahyedildiğini söylemektedir.
mazdeizm iyi tanrı ile kötü tanrı ikiliğine, ahura mazda'yla angra mainyu çatışmasına dayanan bir dindir.
zerdüşt başlıca amacı ekonomik düzen olan bir plan gütmektedir. ona göre hürmüz'ün bakışı her zaman çalışkan çiftçinin üstündedir,gerçek dindarlık oruçla ve tapınmayla değil, tarım çalışmalarıyla elde edilir. bacası tüten, içi tarım hayvanları ve çocuklarla dolu bir çiftçi evini seyretmek kadar hürmüz'ü sevindiren başka hiçbir şey yoktur.
peki insanlar bu iyilik ve kötülük savaşına nasıl katılacaklar? zerdüşt şöyle cevap veriyor; açık yürrekli olarak, çalışkan olarak...
zerdüşt dini, evrim dinidir. dünya evrim yasalarına bağlıdır. insan güçlerin bu evrimi gerçekleştirmek, bu evrime katılmak zorundadır. islamiyet iran coğrafyasına girene kadar bu din acem diyarlarında oldukça yaygın ve güçlüydü, dinini sürdürmek isteyenler dağlara kaçtığı ve bugün hala iran'da varlıklarını sürdürdükleri belirtiler. modern farsça ve iran kültürü üzerinde bugün dahi etkisini gösteren kültürel kalıntılar mevcuttur.
kont de valney( 1757-1820) ünlü yapıtı yıkıntılar'da (les ruines) şöyle der kısaca;
yahudilerle onların çocukları hristiyanlar. musa'ya adledilen düşüncelerin hiçbirini musa bilmezdi,kötülüğün başkaldırmasını bizim peygamberimiz zerdüşt'ten öğrenmiştir, o yazılanlardan yüzyıllar önce zerdüşt söylemiştir bunları... işte hristiyanlığı bu iki düşüncenin birleşiminden yarattınız. zerdüşt'ün yolunu şaşırmış çocuklarından başka bir şey değilsiniz siz.