şöyle ki, " tarihte bir olay şöyle olsaydı, ne olurdu ?" gibi tartışmaların sonuçları tamamen felsefik ve kurgusal kalmakta; asla bilimsel olamamaktadır. örneğin pek çok tarihçiye göre, çin seddi yapılmasaydı, türkler çin içlerine dalarak kendilerinden nufus bakımından kat be kat olan çinlilerle kaynaşacak ve asimile olacaklardı. asla batıya yönelmeyeceklerdi.
şimdi gelelim türkler müslüman olmasaydı ne olurdu'ya; türkler doğu ve batı arasında müslüman bir millet olarak islam dünyasının ileri karakolu olmuşlardır. "en iyi savunma saldırıdır." mantığıyla hristiyan avrupa'yı sürekli baskı altına alarak islam dünyasını korumuşlardır. türkler müslüman olmasa düzenlenen haçlı seferleriyle bütün arap coğrafyası hristiyan işgaline uğrayacak; belki mekke, medine bile işgal edilecekti. arapça diye bir dil kalmayacak, bütün araplar hristiyanlaştırılacak, doğu roma imparatorluğu (bizans) yaşıyor olacaktı. başta düzenbaz ingilizler olmak üzere avrupalılar bugünkünden çok daha zengin ve kibirli olacaklardı.
