Türk, anadolu kapılarına dayanıp yerleşik hayata geçtiğinde; ona rehberlik eden iranlılar olmuştur.
Yazılı eserlerimize bakınız, inceleyiniz; geçiş dönemi eserlerimiz hep farsçadır.
Devlet yönetimini de Farslılardan öğrendik.
Özellikle o dönem yazılan siyasetnameler, bir "yerleşik türk kültürü" yaratmada inanılmaz bir etkiye sahiptir.
Siyasetname demek sadece siyasal bilgi veren bir metin bütünü demek değildir.
Siyasetname sana devleti nasıl yöneteceğinin yanı sıra; nasıl eğlence vereceğini, yemeği nasıl yiyeceğini, hatta kadına nasıl yaklaşacağını öğretir.
Yerleşik hayata geçerken böylelikle bir iran tecrübesi yaşadık tarihimizde. Bu tecrübe ortaya bir türk-fars sentezi çıkardı. Yerleşik hayattaki türk toplumunu iran kültürü belirledi.
Hal böyle olunca, tabiki dini de iranlılardan öğrendik. Türk'ü müslüman yapan Araplar değildi, iranlılardı. Biz iran'ın islamını aldık, Arap'ın değil.
Günümüzde köktendinci islami toplumlara baktığımızda; onlara hayret etmemizin sebebi budur. dini böyle öğrenmedik çünkü, onların eylemleri garip geliyor bize.
örnek olarak namaz, peygamber, rab gibi kavramları bize öğreten farslılardır.
