önceleri "insanlar laik olmaz, devlet laik olur" diyen din tüccarlarının, daha sonra götleri kalktığında "hem devletin hem de insanların dini olur" olarak anladıkları konudur. dini esaslara göre bir devlet kurmayı hayal edenlerin devletin laik olması gerektiğini kabul etmeleri beklenemez.