osmanlıyı en büyük yapan dünya ticaretinin kalbi ipek yolu ve baharat yolunun merkezinde olmasıydı, yeni kıtalar ve yeni ticaret yoları ortaya çıkıp kara gücü yerine deniz gücü ön plana çıkınca bu yollar önemini önce ekonomik olarak sonrada siyasi olarak güçten düşme kaçınılmaz oldu. çöken sadece osmanlı değil ortadoğu ve akdeniz uygarlıklarıda oldu dünyanın ekonomik merkezi değişti.
