--spoiler--
Meselenin dipten ele alınmasına, çerik-çürük hale gelmiş, enkaz halindeki bir neslin yeniden elden geçirilmesine, restorasyona tabi tutulmasına ihtiyaç var.
Hazreti Pirin ifadesiyle, Asırlardan beri, rehnedar olan bir kalenin tamiriyle mükellefiz. Asırlardan beri, gelen bir tarafını yıkmış, giden bir tarafını yıkmış, böyle bir kalenin tamiriyle mükellefiz. Onun sorumluluğuyla karşı karşıya bulunuyoruz. Sorumluluğumuzu çok iyi kavramamız lazım. Mesele dipten ele alınmazsa, nesillerin ıslahıyla işe başlanmazsa; o nesillere, o masum nesillere, ruh ve mana köklerinden akıp gelen şeyler tanıttırılmaz, duyurulmaz, ruhlarına içirilmezse; beyinleri onların elden geçirilmezse, nöronlarına onların yeni bir adab u erkan talim edilmezse, bu azgınlıklar devam eder.
Biz de hep böyle plansız projesiz, azgınlara karşı azgınlıklara karşı tepki göstermek, reaksiyon göstermek suretiyle sadece karbondioksit atmış oluruz. Kabadayılık yapmış oluruz. Meselenin dipten ele alınmasına ihtiyaç var. Problemimiz nedir bizim? Bu nasıl giderilir, nasıl tamir edilir? Meselenin öyle ele alınması, peygamber yolunda yürünmesi lazım.
insanlığın iftihar Tablosu, işaret parmağıyla kameri iki şakk eden insanlığın iftihar Tablosu, yirmi üç sene ciddi bir cehd ve gayret içinde. Yoksa ellerini kaldırıp Allahım, bütün kalbleri ıslah eyle deseydi, anında Allah o kalbleri ıslah ederdi. Fakat O bir Rehberdir, bir Muallimdir. insanlar nasıl terbiye edilir, ne kadar bir cehde ihtiyaç var, o mevzuda ne kadar sancı çekmeye, beyin zonklatmaya ihtiyaç var, kasık tutmaya ihtiyaç var? Allah Rasulü, çekerek onu göstermiş. Bu iş böyledir, bunu değiştirmeye gücünüz yetmez. La tebdile li halkıllah; Bu Allahın değişmeyen bir kanunudur. Fakat insanların çoğu kör ve sağır, bunu bilmiyorlar. Bilmiyorlar bunu. Yol bu, yöntem bu. Yine Şair-i şehirin ifadesiyle Gerisi angarya! Ey senelerden beri sürüm sürüm olan nesiller, ayağa kalk artık Sakarya!.. Vesselam.
--spoiler--
