hemen tüm toplumlarda sanatçılar; yeniliklerin ve değişimlerin bayraktarları gibi en ön saflarda yer alıp-yürüyerek yaşadıkları toplumlara yön vermişlerdir.
örneğin, avrupa'nın ortaçağ karanlığından kurtulup aydınlığa kavuşmasını sağlayan rönesans hareketleri; başlı-başına sanatçıların öncülüğünde başlamış-gelişmiş ve tüm avrupa'ya yayılmıştır. ülkemizde, 80'li yıllarda ölüm cezasının kaldırılması gerektiğini savunan ve 'çılgın' olarak görülenler yine sanatçılardır.
şimdi onlar hep bir ağızdan diyorlar ki;
"ocaklar sönmesin artık! 30 yılda 30 bin ölü verdiğimiz bu yol yol değil. belli ki sonu her seferinde döner-dolanır yeni bir çıkmaza varır. vatandaşlarının kardeşçe, kol-kola, omuz-omuza yaşayamadığı topraklara vatan denmez. önce kardeş olmayı, kol-kola girip birlikte, kardeşçe yaşamayı bir başaralım, arkası çorap söküğü gibi gelir."
kimileri hiç anlamaz onları. karşılıklı ölümlerden siyasi ve maddi çıkarı olan kimileri ise 'it' gibi anlarlar da; anlamak işlerine gelmez! lakin siz, 10 yıl sonra dönün-bakın geçmişe! göreceksiniz ki orhan gencebayminvalindeki evrensel değerlerin savunucusu olan sanatçılar yine haklı çıkmış olacaklar.