bugün memleketimizdeki komünist düşmanlarının unuttuğu yardımdır. türkiye'nin kurtuluşunda ve emperyalizmin mağlubiyetinde büyük bir sovyet payı vardır.
1922 senesinde, haziranda hakimiyet-i milliye'de mustafa kemal sovyet dostlarına müteşekkir olduğunu söylüyor ve şöyle devam ediyordu;
''komünist yoldaşlar! müslüman kardeşler! bugün istilacı düşmana karşı son kanlarına dek savaşan köylülerimiz emin olsunlar ki yakın bir gelecekte islâmiyet ve komünizm birleşerek emperyalizmden öcünü alacaktır!''
sovyet rusya ilk yardımını 1919 senesinde yaptı. yusuf ziya ve sabit bey isimli iki zat tarafından 120.000 liralık bir para moskova'dan tiflis'e getirilmiş. oradan kars'a getirilmiştir.
1919 senesinin sonlarına doğru ünlü enver paşa'nın amcası olan halil paşa ve sabit bey moskova'ya gitmiş ve sovyetler birliği hariciye nÂzırı yani dışişleri bakanı olan çiçerin ile görüşmüş ve büyük bir yardım almışlardır. işte o yardım;
1 milyon lira
60.000 tüfek
180.000.000 fişek
120 top
halil paşa başkanlığındaki bir heyet bu yardımı bakü üzerinden anadoluya ulaştırmıştır.1920 senesinde ise sovyetlerden anadoluya 3200 sandık tüfek gönderilmiştir.
moskova antlaşması'nın şartlarından biride türkiyeye her sene 10 milyon ruble verilmesidir. çiçerin bizzat ilk taksit olan 4 milyon rubleyi nisanda ankaraya yolladı. mayısta 1 milyon 400 bin ruble, kasımda ise 1 milyon 100 bin ruble daha gönderildi.
en büyük yardımlardan biride mayıs 1922'de yapılmış ve sovyetlerden ankaraya tam tamına 13 milyon 500 bin ruble gönderilmiştir.
sadece 1921 senesinde yapılan askeri yardımlar ise şunlardır
45.000 tüfek (1921 başında tbmm ordusunun sadece 80.000 tüfeği vardır)
350 milyon mermi
10.000 süngü
410 makineli tüfek
100 top
170.000 top mermisi
330 sandık bomba
120 kılıç
20.000 gaz maskesi
