şimdi şöyle ki bunun amacı devleti başsız bırakmamak değildir keza fetihlere gidildiğinde de yıllarca devletin başında olmuyorlardı. islâm Hukukuna göre, cihâd, Müslümanlar için farz-i kifâyedir. Bu sebeple fert olarak bir Müslüman, açık bir düşman tehlikesi bulunmadığı müddetçe, farz-i ayn olan haccı farz-i kifâye olan cihâda tercih edebilecektir. Cihâd, fert olarak Müslümanlarin hac ibadetine engel olmayacaktir. Bunun tek istisnasi, düşmanın bertaraf edilebilmesi için hacca gidecek Müslümanlara da ihtiyaç olmasıdır. işte bu noktada halife ve sultânların hükmü, Müslüman fertlerden farklıdır ve onlar için cihâd yani düşmanların hücumunu bertaraf ederek Müslümanların emniyetini sağlamak ve bunun için gerekirse savaşmak, farz-ı ayndır. Hz. Peygambere hangi amelin daha faziletli olduğu sorulduğunda, sırasıyla, Allaha ve Peygamberine iman, Allah yolunda cihad ve hacc-ı mebrûr cevabını vermistir.
