dünyanın, bilinen en eski strateji oyunu. savaş alanı anlamına gelen çaturanga isminin evrimi sonucu satranç olarak son haline kavuşmuştur dilimizde. bildiğim kadarıyla birçok bölgede(türkiye dışı) çatrang veya çatrangu olarak biliniyor.
zeka ile direkt ilgisi olsa da asıl etken bellek gücüdür. birçok usta, çocukluk dönemi oyunlarını bile hatırlayabilir gerektiğinde. çoğu birden fazla dil bilir. hatta bazıları (bkz: odeev, hancar) neredeyse iki elin parmak sayısı toplamı kadar dile hakim. ve bu dili bellek gücü sayesinde öğreniyorlar. bence yani.
satranç oynayabilen(orta ve üst düzey) hemen her sporcunun normal üstü zekaya sahip olduğu kabulüyle(ki bu bir gerçekliktir) satranç ve zeka arasındaki bağ yadsınamaz. teknolojik gelişme doğrultusunda üretilen makineler, hâlâ insana net bir üstünlük kuramamıştır. ki kursalar bile bu satranç ve zeka bağlantısını koparmaya yetecek bir argüman olamaz, bilimsel değildir. eğer bunu bir ölçüt olarak ortaya koyarsak, hesap makinesini neremize sokarız?
