netameli bir iddiadır. öte yandan o dönemdeki ortam da her devletin kendi çıkarına iş çevirmeye çalıştığı karmakarışık bir ortamdır. mesela italyanların da henüz istanbul'dan ayrılmasından önce mustafa kemal'e "arkanızdayız" misali zarf atmalarla kendi çıkarları gereği yaklaştığı vakidir (bkz: altı ay), ama anlaşılan kendisi olaydan şüphelenip pek yüz vermemiştir. o da bu karmakarışık şartlarda, kazım karabekir ve kurtuluş savaşı başlatmaya çalışan diğer paşalar gibi bir kazaya uğramadan mücadeleye girişmeye çalışmıştır. bu dönemde de sonradan örnekleri fazlasıyla görülen pragmatizmiyle işine gelen bazı işbirliklerine girmiş olabilir veya olmayabilir. ama neticede asıl amacının ülkenin kurtuluşu olduğu tespiti değişmez.
