temelde ele aldığı tema şuydu; budala, önemsiz bit kadar değeri olmayan, neden yaşayıp nefes aldıgı konusunda dahi en ufak fikri bulunmayan, varını yoğunu manastıra yardım adına adamış, tipik putperestkocakarının, öldürülmek istenmesi... bu kadın vakti geldiğinde ki bu kısa vadede, ölmeyecek mi? ölecek.. e boşa nefes alıp vereceğine ölsün, paraları da toplumun defermasyonunun önlenmesi için kullanılsın. para, robin hoodculuka benzer şekilde, halkın yararına kullanılacaktır.
peki ya, hamamböceği ezilecek midir?
hukuk talebesi raskolnikov, sıradışı ve olağan yazar ayrım noktasındadır. sıradan kadının yaşamaya, ses çıkarmaya hakıkı var mıdır? sıradışı insanlar ise, toplumdaki suçları işlemeye, kuralsızlıkları iyice ayyuka çıkarmaya, var olan düzeni delmeye muhtedirler midir? ancak şu gerçek ki, toplum adına sivrilmek isteyen kişiler, ölümün alev toplarını ardlarında sürüklemek zorundadırlar. raskolnikov son derece doğal olan bu durumu, insanlığın refahı ve iyiliği için kullanıp, kocakarıyı öldürdüyse ne olmuş yani? e bu kadın hamamböceği değil mi ki? o halde insanlara iyilik aşılamak için kan akıtmak, böceğin posasını çıkarmak da meşruiyet sınırları dahilindedir.
raskolnikov bu yolda başarısız oldu.. beceremedi... zira kendisi, alelade ve olağan bir fertken, olağandışı olmaya yeltendi, napoleon, iskender veya solon gibi olamazdı. fıtratı böyle değildi. tabii, başrol aktrömüz, vicdan hesaplamaları dahilinde, yaptığının geçerliliğini sorguluyor: "herkes kan akıtıyor. vallahi şampanya gibi.." diyordu.
"ee bende iyilik için, pratik erdeme yöneldiysem, yanlış nedir?"..
hoş bir alengirli, komplike roman, bu iç sesle sürüp gitmezdi. bir kere beceriksizlikle suçlamaya başladı kendini raskol.. pekii bu başarısızlığın nedeni neydi? raskolnikov dostoyevski'nin dediği gibi bu mottoya içten bağlı değil miydi? sonradan peyda olan iç vicdan hesaplaşmaları, daha olaya yeltenmeden mi vuku bulmuştu. iyi ama, doğruluğuna tam inandığını düşündüğü bu eylemin altyapısı, olası vicdan muhasebesine ket vurmadı mı? ne yaptı bu çocuk böyle? yanıtsız..
nihayeti mi? raskolnikov aldı eline, kazma küreği sibirya yollarına düştü!
