osmanlı sistemi, mezhepleri, hukuku ile sünnilik hariç statik bir seyir izlememiştir. Yeni yaratımlara mecur olan (gayrı müslimlerin çokluğu, iskan programları, tasavvufi tarikatlar vs.) ilk islam hukukundan farklı düzenlemeler gerektiriyordu. Sadece osmanlı için değil genel islam düzeni ile ilgili sami zubadia'nın islam dünyasında hukuk ve iktidar eserini öneririm ve Patricia Crone'u da.
