dünya tarihinin en başarılı, yüksek manevra kabiliyetine sahip büyük amirali. hatıralarını okudukça gözümün önünde canlandırıyorum ve o dönemin koşullarında nasıl böyle büyük başarılara savaşlara imza atmış gıpta ile bakıyorum. ağabeyi oruç reis'le ispanyol donanması başta olmak üzere rodos ve bilumum hristiyan, venedik donanmalarının ticaret filolarının anasını ağlatmış.
ganimetleri fakir fukaralarla paylaşmış yetmemiş levendlerini zengin etmiş, geri kalanı avrupa ticaret merkezlerinde satmış. ne büyük gururdur barbaros ve oruç reisler. anlı şanlı büyük bir tarihimiz var ve ne filmini yaptık ne de onun hatıralarını kitaba dökebildik. kanuni sultan süleyman han tarafından bizzat kendisine verilen emirle başından geçenleri yazdırıp kitap haline getirmiş. bu kitabın günümüzde iki kopyası var biri topkapı sarayı'nda diğeri istanbul üniversitesi kütüphanesinde. hatırasından bir kuple:
evvel baharın havasıyla gönüller kaynayınca 8 pare tekneyle sefere çıktık. ispanya yakasına vardık. endülüs sahillerine geldik. endülüs'te gırnata nam şehir ispanyol kafirinin eline yeni düşmüştü. evvelce müslüman beldesiydi. ispanyollar, müslümanlar'a gayetle eziyet ve zulüm yaparlardı. çok zalim kafirlerdi. nice müslüman yer altlarında mescitler yapıp ibadet ederdi. ispanyol kafiri bütün camileri yakıp yıkmıştı. nerede kur'an okuyan, oruç tutan, namaz kılan müslüman görseler, evladıyla beraber işkenceye kor, diri diri yakarlardı. nice tekne dolusu müslüman'ı, kafir elinden kurtardık. cezayir'e, tunus'a getirdik.
endülüs'ün el-meriye limanı açıklarında iken, 7 parça kafir teknesi göründü. birine yetişip aldık. rüzgar muhalifti. diğerleri kaçtı. zaptettiğimiz gemi, bir flander gemisiydi, hindistan'dan mal getiriyordu. buradan minorka adasına geldik. bir koya girdik.
tunus'tan hareketimizden 50-60 gün geçmişti. minorka adasına çıktık. içerilere girdik. 200 kadar pürsilah kafire rasladık. pınar başında oturmuş, kuzu çevirir, bade içerlerdi. çoğu kendinden geçmişti. 70-80 kafiri kılıçtan geçirdik. 5-6 sürü koyun aldık. kafirlerin kumandanını karşıma getirdiler. nereye gittiklerini sordum :
"sinyor," dedi; "sizin minorka'da yattığınızı öğrendik. ispanya'dan üzerinize 10 kadırga gelir. biz de kadırgalar gelip sizi basınca, karadan onlara yardım edecektik."
bunu öğrenince esirleri ikişer ikişer prangaya vurdurup gemilere dağıttım. minorka'dan kalktık. ceneviz yolunu tuttuk. 4 parça gemiye rasgeldik. onları da aldık. namımız bütün kafir illerine destan oldu.
korsika seferinden sonra ağamla beraber midilli adasına geldik. 7 pare teknemiz vardı. "vatan sevgisi imandan gelir" diyen arap atasözü doğruymuş. sılamıza kavuşunca taze can bulduk. bütün akraba ve dostlarımız geldiler. hal, hatır sordular. yedi gün, yedi gece kazanlar kaynatıp, adanın bütün fakirlerini doyurduk. sünnetsiz çocukları sünnet ettirdik. ersiz kızları evlendirdik. gönüllerini şad etmek için, büyük düğünler yaptık. yeni esvaplar kestirip bağışladık. yetim ve öksüzleri ev ev aratıp buldurduk. dul karıcıkları, hizmete gücü yetmeyen ihtiyarcıkları, sakatları ve hastaları sevindirdik. herkesin hatırcığını okşadık. gazi levendlerimizin kemerleri, sucuk gibi altın doluydu. bir akçalık mala beş akça verip satın alırlardı. ta ki adanın tüccarı kazanıp hayır dualar etsin. midilli halkı, hakkımızda büyük ikram ve inayet gösterdi. kucak kucak yemiş ve meyve taşıdı :
"siz mücahid kişilersiniz, yeyiniz, sıhhatte olunuz," diye yalvarır.
