--spoiler--
Bugünün 'türban' dediğimiz ve omuzlara kadar inen başörtüsü, ilk defa
1970'lerin başında, Lübnan'da ortaya çıktı. Modelin yaratıcısı, üst
düzeyde bir din adamıydı: Lübnanlı Şiiler'in lideri olan Hüccetülislam
Musa Sadr... Ama koskoca Hüccetülislam'ın moda yaratmayı düşünecek
háli yoktu ve model herhangi bir dini düşünceyle değil güvenlik
maksadıyla ve Şii kadınların tehlikeden korunmaları için ortaya
çıkmıştı!
Taciz tehditleri ile doğdu;Şiiler, Lübnan'ın güneyinde
çoğunluktaydılar ama bölge 70'li yılların başından itibaren Filistinli
gerillaların kontrolü altına girmişti. Kral Hüseyin'in Ürdün'den
kovduğu gerillalar, sivil Filistinlilerle beraber Güney Lübnan'a
yerleşmiş vaziyetteydiler. Askeri bakımdan zayıf olan Lübnan hükümeti,
topraklarındaki siláhlı milislere karşı birşey yapamıyordu ve ülkenin
güneyi Filistinliler'in kontrolündeydi.
işin askeri yönünden başka bir de sosyal boyutu vardı ve Şii
Lübnanlılar ile Filistinli gerillalar arasında her an bir gerilim
yaşanıyor, gittikçe artan ekonomik sıkıntılara Şii kadınların
gerillalar tarafından taciz edilmeleri gibi günlük rahatsızlıklar da
ekleniyordu.
Yaratıcılığını Hüccetülislam Musa Sadr'ın yaptığı bugünün türbanı işte
bu gibi rahatsızlıklardan, özellikle de Şiiler'in sık sık uğradıkları
tacizlerden doğdu ve kısa bir müddet sonra çarşafa bürünmemiş olan
hemen bütün Şii kadınlar bir örnek giyinir oldular.
Musa Sadr, Şah dönemi iran'ının en büyük gazetesi 'Kayhan'ın başında
bulunan ve iran'ın en güçlü gazetecisi olan Emir Tahiri'ye 1975
yılında Beyrut'ta verdiği demeçte modeli bizzat hazırladığını
anlattıktan sonra 'ilhamımı Batı dünyasının kilise resimlerinden ve
Lübnan'daki Katolik rahibelerin kulladıkları başörtülerden aldım'
diyecekti. Sadr'a göre Lübnanlı Şii kadınlar bu yeni örtünme biçimi
sayesinde diğer dinlerden ve mezheplerden olan hemcinslerinden apayrı
bir görünüm kazanırlarken tacize ve tecavüze uğrama ihtimalleri de en
aza inmişti, zira yeni oluşmaya başlamış olan siláhlı Şii hareketinin
de koruması altına girmişlerdi.
Hicab, Lübnan'dan ilk olarak iran'a ihraç edildi ve Şah'ın gidişini
hazırlayan olayların başladığı 1977 sonbaharında Tahran'da yönetim
aleyhinde yapılan gösterilerde ortaya çıktı. Şah karşıtı kadınların
bir kısmı hicaba bürünmüşlerdi. Sürgünde yaşayan ve 1979'da Şah'ın
devrilmesiyle sürgünden dönen imam Humeyni'yi Tahran'ın Mehrábád
havaalanında karşılayan yüzbinlerce iranlı kadının arasında da artık
binlerce hicablı kadın vardı.
--spoiler--
