osmanlı devleti'nin devam ettiği sürenin tamamına genellenemeyecek bir iddia. sonuç itibariyle bir devlet 600 yıl devam edebilmişse kafadan "başarısız" yaftası vurulamaz. bunun dışında ise objektif olarak (ne hamasete , ne "biz adam olmayız" edebiyatına girmeden) dönemleri ele alınıp yeterince bilimsel kanıtla desteklenerek yoruma girilmelidir. böyle yapılınca devletin başarılı olduğu dönemler/örnekler de, başarısız olduğu dönemler/örnekler de ortaya konabilir. bunları incelerken de amaç "bağcı dövmek" değil, "üzüm yemek" olmalıdır.
