kültür dediğiniz şey serbestlik ortamında gelişim gösterebilen, okuduklarını, öğrendiklerini yorumlayabilme kabiliyetiyle desteklendiğinde bir anlam ifade edebilen bir kavramdır. çok şey okumak, çok şey öğrenmek hatta çok zeki olmak bile zihinsel açıdan serbestliği bünyesinde barındırmıyorsa sonuç hüsran olur. cemaat kültürüyle, abinin, efendi hazretlerinin herşeyi senden daha iyi bildiği önkabulüyle oluşabilecek şeyin adı olsa olsa çok şey öğrenmektir. kültür ise bildiklerini bir süzgeçten geçirerek kendi yorumlarını, hayat deneyimlerini bu birikime katabilmeyi gerektirir, dünyayı sevginin ve hoşgörünün kurtaracağı öğretisine iman ettiğini savunduğunuz cemaat ehli için kültür kendi alanlarıyal sınırlı kalabilecek bir kavram olabilir ancak. mesela bu çok kültürlü arkadaşlardan kaçı kendi yorumlarını katarak hangi özgün teoriyi, önermeyi ortaya koyabilmişlerdir? kendilerine öğretilmiş, ezberletilmiş kalıpların dışına çıkmaya kaçı cesaret edebilmektedir? mesela "hoca efendiyi" haklı olsalar dahi eleştirebilmeye kaçı cesaret edebilir?
