bugün bebek'te eşimle dolaşırken, aklıma hacı nureddin ağa geldi. 18. yy'da yaşamış bir osmanlı. bebek limanını satın almış o zaman. içine bir köşk yaptırmış ve tüm limanla köşkü vakfetmiş. müslümanlar şehirde sıkıldıkça gelip, dinlensinler, temiz hava alsınlar diye. her şey bedava. sadece hayır dua edin yeter.
sonra düşündüm: osmanlı'da paralı eğitim yoktu. paralı eğitim ne kelime? öğrencilere harçlık adında para verilirdi. bir çok vakıf vardı, karşılıksız burs veren, bayramlarda üst baş alan, hatta yılda iki kez pikniğe götüren.
mesela karnı acıkan insanlar, beyazıt meydanına gitti mi, karınlarını ücretsiz doyurabilirlerdi. çünkü II. bayezid'den kalma vakıf, her gün, her gelene ücretsiz yemek yediriyordu.
paraya ihtiyacı olanlar için, hapse düşenler için, her şey için vakıf vardı. biraz fazla kazanan, derhal kazancını toplum hayrına yöneltir, cami, aş evi, hamam, çeşme, kütüphane yaptırırdı.
neler neler, anlatamam. yeni inceledim bu konuyu ve hafızamda bir çok isim de tazeliğini koruyor. osmanlıyı özlemek gibi bir duygu sözkonusu olunca da, ilk önce o eşsiz vakıf kültürünü hatırlıyor, onu özlüyorum..
