kronolojik olarak çok önemli bir parçasıdır. defalarca yazdık, yine yazalım: çanakkale olmasa idi anadolu olmayacaktı, daha doğrusu türkler anadolu'da olmayacaktı. bu kadar açık ve net. çanakkale olmasaydı bolşevik rejimi de olmayacaktı. çanakkale olmasaydı, anadolu'nun savunulabileceği fikri de olmayacaktı. çanakkale olmasaydı, bolşevik rejimi olmayacağı için ingilizler türkleri arada tampon devlet olarak düşünmeyeceklerdir. çanakkale'de asker gücünden ziyade çok önemli beyin güçleri de şehit olmuştur ama çanakkale olmasaydı sakarya'da olmayacaktı.
bu yüzden çanakkale 1. dünya savaşının içinde ve alman bir generalin komutasında yürütülen bir savunma olmasına rağmen kurtuluş savaşı'nında bir parçasıdır.
