türk tarihinin önemli bir parçasıdır ve ne olursa olsun bu tarih ne günümüz sözde islamcılarına terkedilebilir ne de türk'e düşmanlığını osmanlı ile gün yüzüne vuranlarda.
osmanlı devletini eleştirenlere ve bunu makul bir biçimde yapanlara bir sözümüz yok elbette. bu başka bir şey.
ancak gözden kaçırmamamız gereken bazı noktalar var.
1. osmanlı devleti çağdaşları zayıf diye daha hızlı genişlemiştir.
evet bu doğrudur. ancak bu , süpergüç olan her ülke için geçerlidir. aynı şeyi günümüzden bir örnek ile a.b.d. ile ortaya koyabiliriz. 1. ve 2.dünya savaşları kendi kıtasında olmamış ve bundan hiçbir zarar görmemiş(elbette görmüştür ama savaşın kendi topraklarında olmadığını unutmayalım) bir amerika'nın gelişmesi benzer sebeplerdendir.
aynı şekilde nazi almanyası da bu konuda örnek gösterilebilir. avrupadaki çağdaşları daha güçlü olsaydı alman gücü sınırlarının bu kadar dışına taşamazdı.
2. devletlerin sadece bir dönemini değerlendirmeye alır, onlar hakkında yorum yaparsak hata yapmış oluruz. osmanlı devleti matbaa ile 300 yıl sonra tanışmıştır, doğrudur. ancak unutulmamalıdır ki osmanlı devleti yükselme dönemini yaşarken avrupa medeniyetsizliğin dibine vurmuş durumdaydı. cennetten yer satılan bir avrupa medeniyeti söz konusu idi.
demek istediğim şu:
ibn haldun'un da dediği gibi her devletin bir ömrü vardır ve bu ömrünün sonlarına doğru devletler tıpkı insanlar gibi sağlıklı kararlar alamaz, düzgün hareket edemez, olayları iyi yorumlayamazlar. ki bu da normaldir. bu konuya ideolojik yaklaşmamak gerekir.
3. osmanlı devleti'ni "yobazlığın gani olduğu bir devlet" olarak tanımlamak cehalet ile bile açıklanacak bir şey değildir.
osmanlı devleti çok zor zamanlar geçirmiş olsa bile 600 küsur yıl ayakta kalmış bir devlettir. hiçbir yobaz ve geri kalmış devlet 600 küsur yıl yaşayamaz. aksini iddia eden, ispat etmekle yükümlüdür.
bilim ve teknolojinin en yüksek seviyelerde olduğu nazi almanyası ve sovyetler bile dağılmış iken osmanlı devleti'ni geri kalmışlıkla suçlamak muhakeme yeteneğine sahip olamamaktır.
4.osmanlı devleti türk düşmanı değildir. internette dolaşan "forward(türkçesi ne ise bunun biri söylerse düzeltiyim)" e-postalarla ya da turkcuturanci.com , gencatsizcilar.com gibi sözde milliyetçi özde milliyetçilik düşmanı sitelerdeki kopyala yapıştırlarla tarih yapılmaz.
ilber ortaylı gibi bir osmanlı tarihi üstadı bile türk'E düşmanlık beslenmezdi hatta osmanlı padişahları soylarını mete han'a dayandırırdı diyorsa kimseye laf düşmez bu konuda.
5.osmanlı devleti büyük bir devlettir ve bu yüzden farklı medeniyetlerden, farklı değerler ve sistemler alması normaldir.
osmanlı devletinin beslendiği temel kaynaklar roma, pers, bizans ve türk kültürüdür ki bu da bir imparatorluk için son derece normal bir şeydir, ayıp değildir.
bir devleti ayakta tutmak için denenmiş, icat edilmiş ve yeterliliği kanıtlanmış sistemler, kavramlar, kurumlar kullanılabilir. bunda bir sorun yoktur.
5. osmanlı devleti'nin avrupayı işgal etmesi durumunda avrupa'nın bugünkü avrupa olamayacağını iddia etmek de doğru değildir.
unutulmamalıdır ki istemeden de olsa istanbul'un fethi rönesans ve reform hareketlerini hızlandırmıştır.
bitiriyorum:
osmanlı devleti türk tarihinin bir parçasıdır, düşmanı değildir. insanların imrendiği bu tarihe sövüp , onu aşağılamaya çalışmak yalnızca çocukluktur.
