geçmişten günümüze bir toplumun bilim-sanat gibi alanlarda yaptığı çalışmaların toplamı ve daha fazlasıdır.
bir toplumun uygarlık düzeyini kısa yoldan öğrenmek için bir iki şeye bakmanız yeter:
1- kadın: eğer kadınlar inanç özgürlüğü diye yasaklar bütününce erkeklerden aşağı görülüyorsa o toplum uygar değildir.
2- teknolojik ve bilimsel ilerlemeler: eğer bir toplumda yaratılış teorisi ya da akıllı tasarım diyen adamlara akademik ûnvanlar veriliyor ya da peşine insanlar takılıyorsa o toplum acınacak durumdadır.
3- sanat: bir ülkede heykellere, üstelik daha bitmeden, ucube veya ben böyle sanatın içine tükürürüm diyen kimseler yöneticilik yapıyorlarsa o toplum sıçmıştır.
not: örnekler çoğaltılabilir. aklıma ilk gelenler olduklarından bunları yazdım. yoksa daha pek çok unsur ve örnek sayılabilir.
