doğa olaylarını mistik olgularla açıklamaya çalışan kişilerin, her olayın nedeni olarak gördükleri ana kavramın türkçe ismi.kökeni teng-ri olan bu kelime zamanla tenri, son olarak da tanrı şeklinde yazılıp okunmuştur.
doğa olayları karşısında(yağmur, gök gürültüsü, deprem vs.) kendini çaresiz hisseden ilkel insan bu olayların gerçekleşme sürecini açıklayacak bilgi birikime ve tecrübeye sahip olamadığı için, karşılaştığı bu olayları kendisinden daha güçlü bir varlığın laneti olarak algılamış ve bu lanetten kurtulma adına belirli ritüeller uydurmuştur.
dikkat edilecek olursa ilkel toplumlarda insan olarak gerçekleştirilen "kurban" ritüeli, toplum modernleştikçe hayvan kurban etmeye evrilmiştir.amaç ve uygulama aynı olmak koşuluyla kurban edilen figür değişmiştir.
tanrının resmileşmesi ise ilk olarak sümerlerde ortaya çıkmıştır.sümer yöneticileri toplumsal asayişi sağlama adına sadece tanrıların kavga edebileceğini, insanların bu tip eylemlere haklarının olmadığı iddiasıyla tanrıyı resmileştirmiş ve din kavramının temelini atmıştır.
mesele aslında çok basittir.bilme eyleminin genişlemesiyle tanrı kavramı(ve doğal olarak din) ters orantılıdır.ilkel insan yağmurun neden yağdığını bilmez ve "tanrı yağdırdı" der.modern insan doğadaki su döngüsünü öğreninir ve olayın basit bir doğa olayı olduğunu kavrar.
ancak evrimsel sürecin vazgeçilmez kurallarından biri olan "varlığın devamlılığını sağlama" konusu sadece canlı organizmalar için değil fikirler içinr de geçerli bir durumdur.o yüzden din ve tanrı savunucuları, bu kavramların devamını sağlama gayretiyle, modern insanın aklını karıştıracak(ve bir o kadar da korkutacak) yeni önermelerle ortaya çıkar. "yağmurun nedeni su döngüsü, ama su döngüsünü sağlayan tanrıdır!!" bilim su döngüsünün nedenini ortaya koyduğunda ise yine aynı refleksle(varlığın devamı): "tamam orası öyle, ama su döngüsünün nedenini ortaya çıkaran tanrıdır!" şeklinde sonu gelmez felsefi!! yaklaşımlara bel bağlar.
sonuç olarak tanrı kavramı(ve doğal olarak din), öyle ya da böyle, reddetme cesaretini gösteremeyecek olan insanların(pascal en büyük örneğidir) kafasında yer etmeye devam edecektir.
