osmanlılar 1299-1922 arasında 623 yıl hükümranlığı aralıksız sürmüş bir hanedandı. tarihte parlak bir iz bırakan bu ailenin sürgünü çoğuları için acı ve sefalet getirmişti. bu konu hakkında murat bardakçı'nın son osmanlılar eseri ve birçok belgesel ayrıntılı bilgi vermektedir.fakat bu sabık sultan ve şehzadelerin mısır'dan çin'e kadar başka bir hükümranlık maceraları olmuştu.peki bu son osmanlılar diğer hükümdarlıklarında türk imparatorluğunda olduğu kadar başarılı olabilmişler miydi?
*** bu maceralardan birini sultan ıı.abdülhamid'in torunları abdülkerim ve orhan efendiler dünyanın öbür ucunda , çin'de yaşamışlardı. ikinci dünya savaşından önce japonya doğu asya'daki rakibi rusyaya karşı planlar yapmıştı. mançurya tahtına eski çin imparatoru pu-yi, moğolistan ve türkistan tahtlarına da abdülkerim ve orhan efendiler geçirilecekti. şehzadeler tokyo'ya kadar gidip planlara dahil bile olmuşlardı. fakat daha sonra çıkan anlaşmazlıklar şehzadelerin canını tehlikeye sokmuştu. abdülkerim efendi new york'a orhan efendi de brazilya'ya kaçmışlardı. kaçtıkları japon ajanlarıydı.
1935 ağustost'a New york'ta şehzade abdülkerim efendi'nin bir otel odasında cesedi bulunmuştu. osmanlılar için başka bir hükümranlık başlamadan bitmişti.
*** sultan vahdettin'nin kızı neslişah sultan ve son halifenin kızı hatice dürrüşehvar sultan başka yerlerde prenses olmuşlardı.
neslişah sultan 1940 da mısır'ın son hidivi abbas hilmi paşa'nın oğlu muhammed abdülmumin ile evlenerek mısır prensesi oldu.1952 darbesinden sonra kocası kral naibi olunca kendisi de mısır first lady oldu. mısırda krallığın kaldırılmasıyla neslişah sultan ikinci bir sürgün yaşamış ve mısırdan kovulmuştu. aynı bedbahtlığı hatice dürrüşehvar sultan haydarabad'da yaşamıştı. kendisi dünyadaki en zengin hanedanlardan olan haydarabad nizamı prensi azam cah ile evlenmişti. oğlu(son halife abdülmecid'in torunu oluyor) bereket cah haydarabad'da hükümdar bile olmuştu. ama hindistan'nın haydarabad nizamlığını işgal etmesiyle haydarabad'daki hanedan üyeleri sürülmüştü. bu memlekette osmanlıları kabul etmemişti.
sürgündeki osmanlılar... kimisi fransız orkestralarında kimisi amerikan mezarlığında kimisiyse saray entrikalarında yeni yaşamını kurmaya çalışıyorlardı.
son gaz devam ettiğimiz kendi kendimizi ayıklama çabalarımızın sonuncusudur. ülkemizde ve geleneğimizde bölüp ''ötekileştirmediğimiz'' birkaç mirasımızdan biri olan iftar sofralarıda taksim ve beyoğlun'da belediye iftarı, antikapitalist iftarı .... diye bölünmüş. söyleyin bakalım bu ülkesi bölecekse kim bölermiş.
kut inancı orta asya türk devlet kültürünün bir parçasıdır. bu inanca göre hükümdar tanrı tarafından seçilmiş yahut kendini tanrıya kanıtlamış olduğuna inanılmasıdır. dünyadaki çoğu monarşide örnekleri de vardır.
günümüzde bile, 21. yüzyılda, bu geleneğin halkımızın üstündeki etkileri görülmektedir. özellikle başarılı padişahlara kutsiyet kazandırma popüler tarihle beraber yaygınlaştı. bununla birlikte ortaya şu ikilemler çıkmıştır:
- evliya padişah/içki meclislerindeki padişah, dörtten fazla eşli padişah, eşinden boşanan padişah...
bu tartışmalara verilen cevaplara göre iyi müslüman tarihçi/islam düşmanı tarihçi yahut laik tarihçi/yobaz tarihçi gibi ayrımlar yapılıyor.
toplumdaki ayrımcılığın sadece bir parçasını göz önüne koymaya çalıştım. ihtiyacımız düşünmek ve okumaktır , bütün padişahlar bunları yaptıkları ölçüde evliyadır.
okunması ve öğrenilmesi gereken kitaplardır. hocanın otoritesine bakılarak her ismi geçen kitap alınmamalıdır zira çoğusu sohbet niteliğinde olduğu için tekrarlar çoktur.
hammer'ın büyük osmanlı tarihi'nde geçen avcı mehmet zamanında çanakkale' de isyan çıkaran biridir. (cilt 5) isyanda iki bin kadar yeniçerinin öldüğü yazılır. Tarihçi Naima bir kadın lider olduğunu söyler.
Kavalalı Mehmet ali paşa'nın mısır'da yaptığı yeniliklerden biridir, resmi devlet gazetesidir. bundan hemen 3 yıl sonra 1831'de istanbul'da takvim-i vekayi çıkarılmaya başlanmıştır. bu konuda da kavalalı ikinci mahmut'a örnek olmuştur.
*osmanlı devleti' nde tekke ve zaviyelerin sosyal hayatta büyük önemi vardı. 19 uncu yüzyıla da merkeziyetçiliğin yükseldiği devlette tarikatlarinde kontrol altına alınma fikri doğmuştur. ilk somut adım ııı. selim döneminde tekkelere gönderilen müfettiş şeyhlerle başlamıştır. 1866'da kurumsallaşan bu girişim meclis-i meşayih adıyla kurulmuştur. asli olarak tekkelere şeyh atama ve mali durumu kontrol etmiştir. şeyhülislamlığa bağlı bu kurum 1902' de kapatılıp 16 yıl sonra tekrar açılmış ve tekke ve zaviyelerin kaldırılmasıyla tamamen ortadan kalkmıştır.
