ilk cümlesinde çıktığım gerçektir. uzun uzun yazmak isterdim ama, tek cümleye bu kadar yorum yaparım. koca dostoyevskiyi bir birol güven gören insana da zaten bu platform dışında hiç bir yerde cevap vermem. muhatap olmam.
gerçeği bulan kişi ne demiş ilk cümelsinde onu görelim önce: "millete romanlarında ahlak cakası satan, dostoyevski gerçeğidir."
bilinçli bir dostoyevski okuru, dostoyevskinin hiç bir eserinde ahlak öğretisi bulunmadığını, insanlara akıl vermek yerine,- zamanın rusya koşulları altında ki o zamanlar almanlar karşısında küçük düşen ruslar gerçeği nedeniyle çağdaşları ve takipçileri başta turgenyev ve tolstoyda da aynı durum söz konusudur-, salt kötüyü gösterir. insanın seçim hakkını yine insana bırakmıştır.
en basitinnden kumarbaz romanında, babanenin rulette parayı 00 a koyması. ve kazanması ve aynı şekilde devam etmesi, bir öğreti değil dramatik bir gösteridir. aynı şekilde karamazov kardeşlerde babaya yapılan opportinist saygısızlıklar, suç ve cezadaki pek de rasyonel olmayan cinayet, insanlara akıl vermez. herhangi bir yol göstermez..
hırsız olduğuna dair herhangi bir ilgi söylem olmamasına rağmen, kumarbaz olma olayıysa basit bir nedenden dolayı başlamış, ki sevdiği kadını tatmin etme, hangimiz yapmayız bunu ve 3 yılda yazdığı söz konusu 3 romanı tefrika ettirip borçlarını kapadıktan sonra da oynamamıştır bir daha. iyi ki kumara başlamıştır. Yeraltından Notlar , Suç ve Ceza , Kumarbaz, yazarın bu dönem eserleridir ki, kanaatimce eserlerinden en iyi ikkisini bu dönemde yazmış görünüyor.
