elbette her tecrübenin bir de kötü tarafı oluyor. insanlara bakış açısı, ön tanımlama şekliyle alakalı bu. bazen geçmişindeki insanlarla kıyaslıyorsun, basitleştiriyorsun. bazende bunun faydası oluyor; boş, aptalca gelen şeylere tahammülün azalınca bunlarla da fazla uğraşmıyorsun keza. ama en kötü tarafı hissizleşiyorsun. tepki veremiyorsun bir çok şeye; toplumsal uyum denilen bok sayesinde sadece daha iyi rol yapmayı başarabiliyorsun. sonra samimi olabileceğin insanlar aramaya başlıyorsun ancak bu sefer o insanlardan korkuyorsun. daha doğrusu senin içindekileri görünce kötü hissedeceklerini biliyorsun ve zarar vermekten korkup uzaklaşıyorsun. ve yine yalnızlaşıyorsun.
en sinir olduğum şey insanların deneyimlemediği konular hakkında doktora tezi yazmışçasına konuşmasıdır. konuşma yani, veya bilmiyorum de, bu vesileyle yeni bir şey öğrenmiş olursun. egon yeni bir şey öğrenme hevesinden nasıl daha güçlü olabilir. belki de bu yüzden değer verdiğim bi insana anlattığımda kötü hissediyorum. anlatabilmiş olmanın verdiği rahatlama da kısa sürüyor bu yüzden. çünkü hem karşımdaki bunu yaşamadığı için bunun namına mantıklı bir şey söyleyemiyor, hem de kendini kötü hissediyor. bunu nasıl aşarım, nasıl daha sağlıklı bir yöntem bulurum bilmiyorum, ama bulmam lazım. çünkü son 2 senemi sırf bu yüzden tamamen yalnız geçirdim. elbette faydası oldu, her şeyden önce dinlendim, kendimi dinledim. ama bir şeyler paylaşmaya ihtiyacım olduğunu derinden hissediyorum artık. bir şeyleri korkmadan, rahatça anlatabilmeyi özledim sanırım.
tedavi edilmesi gereken davranış odaklarını sırf klinik psikologların 'normal' kriterlerine kıyasla farklı oldukları için marjinal olarak kullanmaya çalışmaktır. çocukluk ve gençlik evrelerinde gerekli onaylanma duygusu pekiştirilmemiş insanlarda sıklıkla görülür. ortaya çıkmasının ve pekiştirilmesinin en büyük nedeni ise tamamen kişilikle alakalıdır; insanların birbirlerinden farklı oldukları süreçler kişiliklerini inşa ederken kendilerini oturdukları kalıptır. dolayısıyla kendi kişiliğini oturtacak tecrübesi veya cesareti olmayan insanlar kişilikten elde edemedikleri farklılıkları tamamen hazır olarak onlara sunulan hastalıklara yorarlar.
örnekler;
1. kavga esnasında "bak ben sinir hastasıyım" demek.
2. en küçük unutkanlığını bile "benim anksiyetem var" diye savunmak.
3. tartışma esnasında ne söyleyeceğini bilemediği, haksız veya bilgisiz olduğu için odak değiştirmeye çalışmak, odak değiştirmenin yarattığı ruh hali değişimini de 'bipolar, şizofreni' gibi hastalıklara bağlayarak karşı tarafın boyun eğmesini, hatta pişmanlık hissetmesini sağlamak.
1. aptal insanlar genellemeler yapar; tümden gelimcidir. zeki insanlar her parçanın kendine içkin gerçekliğini ayrı ayrı değerlendirir; tüme varımcıdır.
2. aptal insanlar hayatlarının her alanını emsal niteliğinde yaşarlar; benzer etkilere benzer tepki gösterirler. zeki insanlar hayatlarındaki her sürecin kendi özel durumlarını, tetikleyici unsurlarını inceler.
3. aptal insanlar sorgulamadan biat eder. zeki insanlar sorgular, kendi fikirleriyle uyumluysa ortak hareket eder.
4. aptal insanların ezberi, zeki insanların kavrama eşikleri yüksektir.
5. aptal insan yalan söyler, zeki insan ikna eder.
kıtlık ile başlamıştır. uygarlık tarihinin barbarlık evresinin erken aşamasına kadar ilkel komünal hayat hakimdi, mülkiyet kavramı yoktu. kısacası her şey herkesindi. ancak gıda ve nüfus arasındaki ilişki kırılmaya başlayınca başta gıda kaynağı hayvanlar başta olmak üzere başlayan bir mülkiyetleşme söz konusudur. mülkiyet kavramı o günden bu güne şekillenerek bu şekilde gelmiştir.
yazmakta olduğum bir kitaptır. içeriği ursula le guin ekolüne benzemektedir. mekanikleşme ve yabancılaşma gibi kuramlara fantastik ve hikayeleştirme yöntemiyle değinmekteyim. yayın evinden çıktıktan sonra tekrar bu başlığı uplayacağım.
protestan ahlakı ve kapitalizmi birleştirmiştir ve kapitalizmin ruhu kitabında üretebildiğin kadar üret, tükettebildiğinin en azını tüket diyerek köleliği kutsallaştırmıştır. yaptıkları için yargılanmalıdır.
1927 yılında amerika dünyanın her yerindeki protestolara kulak asılmadan, neredeyse yargısız infaz edilen ve milyonlarca insanin masum olduğuna inandığı italyan göçmeni anarşistlerdir. tam isimleri; nichola sacco ve bart vanzetti'dir. tarihe geçen hikayeleri şu şekildedir;
anarşizmin amerika'da en çok güçlendiği dönemdi. gerek protestolar gerekse anarşist kitleler giderek büyümekteydi. amerikada bir bomba patlatılmıştır ve bu iki işçi yaka paça yakalanarak idam edilmiştir. ilerleyen zamanda bombanın hükümet tarafından patlatıldığı ortaya çıkmıştır.
nazım hikmet'in olayla alakalı şiiri;
onların cebinde fırkamızın bileti yoktu
onlar, kurtuluşun kapısına varmayı,
ferdin cesur hamlelerinden uman
iki saf ve namuslu çocuktu!
ne milyonların rehberiydi onlar,
ne de inzibatlı bir devrim ordusunun askeri!
devrimin sıra neferiydi onlar,
devrimin namuslu neferi.
yanıyordu kanlarında şavkı italya güneşlerinin
koştular temiz esmer alınlarla hayatın sesine
dövüştüler yanında dövüşen kardeşlerinin
yeni dünyaya düştüler eski zulmün pençesine!
yedi yıl ölümün karşısında gülerek durdular
elektrikli iskemleye
kadife bir koltukmuş gibi oturdular
yürekleri dört bin volta yedi dakika dayandı
yandı yürekleri
yedi dakika yandı
cani değildiler, kurban gittiler bir cinayete
kurban gittiler dolarların emrindeki adalete!
hayatlarında olmadılarsa da kitlelerin rehberi,
ölümleriyle şaha kaldırdı kitleleri
bu iki ihtilal neferi!
kıssadan hisse:
burjuvazi,
katletti içimizden ikisini
bu iki ölü ölmeyen ölümsüzdür!
burjuvazi,
kavgaya davet etti bizi
davetleri kabulümüzdür!
biz nasıl bilirsek hep bir ağızdan gülmesini,
biliriz öylece yaşamasını ölmesini
hepimiz - birimiz için,
birimiz - hepimiz için.
ulus baker'in mükemmel bir kitabıdır. içerisinde modernizmi ve post modernizmi ahlak normları üzerinden mükemmel bir şekilde analiz eder, günümüzün bir çok sosyoloğun ilerisinde sosyolojik tahliller yapmıştır.
bende aşama aşama gerçekleşir. ilk tanıştığım insandaki güven ilişkimi 'yalan söylemek yerine beni ikna etmeye çalışıp çalışmadığına' bakarak samimiyetine referansla kurarım. ilk tanışma sonrası arkadaşlıktan sonra bencillik ve fedakarlık gibi ikincil kültürel değerlerine göre doğaçlama ortak paylaşım alanları yaratılır zaten.
aile bağları üzerinden veya duygusal ilişkiler üzerinden olsun; tekrar eden ve dayatılan bütün talepler psikolojik şiddettir. davamında kompleks kalıplarla psikolojik problemlere neden olur.
toplumsal cinsiyet rollerini yıkmıştır. evlilik kurumu tarafından köleleştirilmeye ihtiyacı yoktur.
çok iyi yemek ve temizlik yapar. arkadaşlarına daha çok zaman ayırabilir. ilişki ritüelleriyle uğraşması gerekmez. özgürdür!
kabullenilmiş çaresizliktir. bir kaç saat öncesinde alkol masasında kurtarılan ülkenin veya yapılan devrimin aslında olmamış olduğunu içselleştirme evresidir.
sahne performansı sergiler gibi yazılı bir metni her seferinde farklı jurilere okuyup onaylanma ihtiyacını en çok kimin tatmin ettiğine bakarak hareket etmektir. yapay bir şekilde en iyi, en güzel maskeleri takıp en mükemmel hangimizcilik oynamaktır.
yıllarca devam eden "pekeke, pekaka" kavgasının bu eksiklikte büyük etkisi vardır. ayrıca durumun fazlasıyla ironik bir hali vardır.
sessiz harflerin "a" seslisiyle okunması; türklerin latin alfabeye geçmeden önce dillerine arap coğrafyasından karışmıştır. latin temelli olan kendi alfabemizde pkk kısaltması türkçe olarak 'pekeke' olarak okunur. kürtlerin yaşadığı bölgelerde ise arap coğrafyasına yakınlığı nedeniyle 'pekaka' diye okunması daha normal görülebilir. ancak tam tersi bir şekilde türkçe okunması gereken halini kürtler kullanıyor. bunun ortaya çıkmasının sebebi ise cumhuriyetin ilk yıllarında çıkan islam referanslı ayaklanmaların kültürel hegemonyasıdır. o dönemde latin alfabeyi protesto edip arapçayı kullanmak için direnen insanlar latin harfleri arap kültüründeki gibi okumaya devam etmişlerdi. günümüze bu kalıplarla gelmeye devam etmektedir.
özetle; kimin neden, nasıl kullandığı gram önemli değildir, türkçe doğru okunuşu; "pekeke"dir.
Berkin Elvan'a sövüp sayanlar, anasını yuhalatanlar, yuhalayanlar, Eren Bülbül için duyar kasma yarışındalar
Oysa ne Berkin teröristti, ne de Eren kahramandır. Onlar sadece çocuktular. Bütün devletlerden, ideolojilerden daha kıymetli hayalleri, düşleri vardı.
Devlet ne Berkin'in taşıyla yıkılırdı
Ne de Eren'in yardımıyla kurtuldu.
Devlet, sadece kimi nerede ne zaman ve nasıl öldürteceğini çok iyi bilen usta bir katildir. Ve istediği zaman bir çocuğu öldürüp sizi istediği çizgiye çeker. Buna ihtiyacı vardır. Çünkü bütün devletler kanla ölümle ayakta dururlar. Çünkü bütün suçlu iktidarlar kaos ile korku ile iktidarlarını sürdürürler.
Ve biz, din, dil, Irk gözetmeksizin "çocuklar ölmesin" diyen ortak sesin sahibi olmadıkça ölüm tacirlerinin kanlı elleri hep çocuklarımızın üzerinde olacaktır.
Sana iyi ki varsın diyemeyen ölüsevici sahtekârlar, ananın feryadına bakmadan ölünü kendi çıkarları doğrultusunda çok iyi kullanıyorlar Eren
güncel yaşanan toplumsal krizlerin zaman içerisinde popüler kültür ve günün yeniden üretilme araçlarına odaklanılması sonucu unutulmasıdır.
örneğin; türkiyenin dört bir yanında patlayan canlı bombalar, hükümet tarafından yapılan yolsuzluklar toplumsal krizlerdir, insanların kültürel ve ekonomik kaygıları toplumsal krizleri çözme odaklı olmadığı, öznel odaklara dayalı olduğu için zamanla toplumsal hafıza kaybı meydana gelmektedir.
çözüm; insanların eğitim süreçlerinden itibaren toplumsal kaygıları edinmelerini sağlayacak eğitim sistemi geliştirilmelidir. mevcut eğitim sistemindeki gibi rekabet akabinde yarış kültürü yerine kolektif hareket etmek üzerine kurulu çocuk gelişimi evrelerine ağırlık verilmelidir.
2. toplumsal aptallaşma
insan toplumlarının bilgiyi üretme ve üretilen bilgiyi öğrenme süreçlerinin teşbih etmek yerine denetleyip kısıtlayan toplumlarda meydana gelir. insanlar sorgulamak ve araştırıp öğrenmek yerine ezberlemeye alışırlar. bilgiye ulaşılan yolun bilginin kendisinden değerli olduğunu bilmeksizin ezber kalıplarla hareket ederler ve toplumsal olarak algılanacak meseleler gerçeklik dışında bir çok farklı şekilde algılanır. dolayısıyla toplumsal ahlak kırılmaları meydana gelir.
örneğin; bir yerde insan hayatını kolaylaştıracak bir buluş yapıldığında bunu koşulsuz olumlamak yerine edinilecek kâra veya konuyla alakasız başka şeylere odaklanılır.
örneğin; bir çocuk katledildiğinde olayın kendisinden uzaklaşılarak resmi ideoloji temelli siyasi referanslara odaklanılır ve katledilenin bir çocuk olduğu görülmez.
çözüm; popüler kültürün anlık zevkler ve geçici duygular üzerine değil, kalıcı ve birikerek büyüyen bilgi birikimine endeksli olması, insanlara sunulan bilgi kaynağının içeriğinin reklam ve dikkat çekme amaçlı yanlış bilgiler yerine tamamen öğretici ve geliştirici olması. insanlara sunulan bilgilerin herhangi bir popüler şahsın hayatı gibi faydasız veya zararlı örneklem kişilikleri anlatması yerine bilimsel ve araştırmacı bir içeriğe sahip olması.
3. ırkçılık
bu hastalık günümüzde "toplumsal aptallaşma" süreciyle pozitif korelasyon içerisindedir. çünkü biyolojik ırk kavramının günümüzde geçerliliğinin kalmadığını, insanların ve insan topluluklarının gelişiminin biyolojik etmenlerden çok kültürel gelişime bağlı olduğunu ve bunun da sonradan kazanılabilecek bir şey olduğunu bilmeyen insanların zamanla bünyelerinde barındırdığı bir hastalıktır.
örnek olarak biyolojik referanslar ile kültürel kalıpları tanımlamaya çalışan her canlıda bu hastalık tanısı konulabilir.
çözüm; insanlarla iletişim kurarken tümden varımcı, genellemeci düşünce mantığı yerine kalıplardan uzak objektif bir tüme varım mantığıyla iletişim kurulması için insanlara çocukluk evrelerinde eğitimler verilmesi. tarih bilimcilerin bütün coğrafyaların tarihselliklerini objektif bir şekilde anlatması akabinde ulus kimlikler arası etkileşimlerin ırksal değil kültürel benliklerinin statü değeri olduğunu göstermek.
4. cinsiyetçilik
insanların insanlık değerlerini varoluşsal temeller yerine tıpkı eşyalar gibi sonradan belirlenen tüketim değerlerine göre verilmesiyle oluşan, insan bedeni ve dinamiklerine olmayan anlamları yapay bir şekilde üreterek dayatan hastalık biçimidir. hastalığın ilerleyen safhalarında herhangi bir aktivitenin kim tarafından yapılıp yapılamayacağı düşünülmeye başlanır. bu evrenin devamında insan cinsleri arasında yapay bir alt üst ilişkisi kurulur ve toplumsal hayat buna göre organize edilerek sistematik bir hegamonya aracı inşa edilir.
çözüm; insanlara, insan davranışlarındaki eksiklik ve fazlalıkların performatif bir şekilde devam ettirilen veya ettirilmeyen davranışlar yüzünden geliştiğini, insan davranışlarının toplumsal algının yarattığı baskılar veya teşbihlerle pekiştiğini öğretmektir.
5. homofobi - transfobi
insan türünün zaman içerisinde kendine ideal kültürel benlikler yaratması sonucu ortaya çıkan hastalıklardandır. insanları cinsel - cinsiyet temelli kategorilere ayırma ve bunlar arasında olumlama ile baskı kurma sonucu oluşmuştur.
örneğin resmi ideolojinin olumladığı heteroseksüel tek eşli kişilik yapısı bunun dışında kalan bütün bireylerin dışlanmasına neden olarak bu hastalığı doğurmuştur.
çözüm; insanları kategorize edip sınıflandıran toplum yapısının daha eşitlikçi olması ve insanlara insan tanımlamalarında cinsiyet - cinsellik özelliklerinin toplumsal kalıplarla değil, bireysel özgürlük sınırlarında olduğunu öğretmektir.
6. türcülük
tüketim toplumu ismindeki virüsün zamanla evrim geçirmesi sonucu bu hastalık ortaya çıkmıştır. insanların kendileri dahil çevrelerindeki her şeyi tüketilecek bir şey olarak görmesine neden olan bu hastalık beraberinde insanların canlıları dahi tüketim değeri üzerine kategori etmelerine neden olur.
örneğin; diğer canlılarla daha kolay bağ kurabilen canlılar süs hayvanı olarak, geriye kalanlar ise gıda ve giyim hammeddesi olarak görülmektedir. her iki vakada da canlıların canlı oldukları gerçeği göz ardı edilerek hammadde yerine konmaları söz konusudur.
çözüm; doğadan yabancılaşan insan kendi ahlak değerlerini yabancılığının verdiği bilgisizlikle inşa etmektedir. insanların ahlak biçimlerini her canlının duyguları olduğunu görüp bilerek inşa etmesini sağlamak; bunun içinde doğal hayatın içinde o canlılarla vakit geçirmesi gerekmektedir.
Savcı: Katil devlet demişsiniz.
Ahmet Şık: Devletin tarihi kanlıdır. Ermeniler, Hrant, Suriye, Berkin… Az söylemişim seri katildiR. Siyasal görüşüm, dünyadaki tüm devletlerin terör örgütü olduğudur. Terör dosyası diyorsunuz üç gündür gazetecilik faaliyetimizi soruyorsunuz. Tek örgüt sorusu soramadınız. Nokta. Aradığınız örgüt siyasi parti kılığında ülkeyi yönetiyor.
israil, Filistin’e yönelik devlet terörü yapmıyor mu? Suriye’yi bombalayan, Irak’ı işgal eden, bir gecede Yeni Zelanda. Aborijinlerini kesen devlet değil mi… Türkiye de bundan muaf değildir. Osmanlı’dan bu yana kanla dolu, yıkımla, dolu,.. Dersim’de katliam yapan, Ermenileri soykırıma uğratan, Berkin’i öldüren devlettir. Doğrusu devlet seri teröristtir.
kültür kırılmaları ile yaşanılan durumlardır. kapitalist kültürün yanı sıra islamiyet ve hristiyanlık gibi büyük dinler de aynı misyona sahiptir. büyükten küçüğe her toplumsal yapı ya tüketim toplumunun etkisiyle, ya da dinlerin etkisiyle kendi öznel kimliklerini kaybetmiştir ve yapay kimliklerin dayatılmasıyla kimlik bunalımına girerek kimliksizleşmiştir.
ortaya çıkan kimliksizleşme bir çok toplumsal bunalımı ve travmayı da beraberinde getirmiştir.
