diğer bir deyişle tripolis.
* denizli il merkezinin 40 km. kuzeyinde bulunan antik kenttir.
* buldan ilçesi yenicekent kasabası'nın doğusunda, büyük menderes nehri ile kasaba arasındaki yamaçlar üzerinde kurulmuştur.
* batıya açılan büyük menderes ovası ile hem ege kıyılarına hem de iç anadolu ve akdeniz'e bağlanmaktadır.
* lidya bölgesi içinde, karya ve frigya bölgelerine ulaşımı sağlayan, sınır, ticaret ve tarım merkezlerinden birisidir. kuruluş biçimi ve şehircilik anlayışı ile yörenin, en zengin kentlerindendir.
* plinius'a göre, şehrin bir diğer adı apollonia'dır.
sikkelerinde tanrıça leto'nun, letoia phthia oyunlarının ve menderes nehri'nin isimleri vardır. tripolis ve çevresi tarih içinde birçok deprem ve savaşlara sahne olmuştur.
* i.s. 325 yılında nikea meclisinde hazır bulunan lidya piskoposları listesinde tripolis'in adının geçmesi piskoposluk düzeyinde bir şehir olduğunu göstermektedir.
* islam hukukunda kocanın nikah anında veya daha sonra karısına talak yetkisini vermesi ve kadının da bu yetki dahilinde boşanma hakkını kullanabilmesine denmektedir.
* koca boşanma yetkisini evliliğin başında nikah akdi yapılırken ya da evlilik devam ederken herhangi bir zamanda devredebilir.
* evlenme anında kadın istediği zaman kocasını boşayabileceği şartını ileri sürer, koca da kabul ederse tevfiz kesinleşmiş olur.
ancak koca karısına boşanma yetkisini evlilik devam ederken devretmişse, kadın bu hakkını bulunduğu meclisi terk etmeden kullanmalıdır. kadın o anda boşanmayı reddederse veya meclisi terk ederse veya boşanma ile ilgisi olmayan bir işle uğraşırsa ya da sohbete dalarsa kocanın verdiği boşanma yetkisini bir daha kullanamaz.
* fakat "dilediğin vakit kendini boşa" şeklinde devredilen bir boşanma yetkisinin hemen o mecliste kullanılması gerekmez. kadın istediği zaman sahip olduğu boşanma yetkisini kullanabilir.
* koca karısına "nefsini ihtiyar et", "işin kendi elindedir", "dilersen kendini boşa" gibi ifadelerden birisini kullanarak, boşanma yetkisini devredebilir.
* tevfiz-i talakta boşanmanın çeşidi, yani rici talak ya da bain talak olması, kocanın niyetine ve kullanılan tabirlere bağlıdır.
* koca açıkça ric'i veya bain talakla boşanmak istediği halde kadın yetkisini aşarak aksini yaparsa kocanın istediği boşanmanın gerçekleştiği kabul edilecektir.
ancak kocanın üçlü boşanmaya yetki verdiği durumda, kadın rici veya bain talakla boşanırsa, bu da geçerli olacaktır.
* karısına boşanma yetkisi devreden kocanın bundan vazgeçmesi mümkün değildir.
* hukuk-i aile kararnamesi'nde bu konuya yer verilmemiştir.
* islam hukukuna göre uygun bir boşanmanın gerçekleşmesi için gerekli olan şartlardır. böyle bir boşanma için kocada boşama, kadında ise boşanma ehliyeti bulunması gerekmektedir.
kocaya ait şartlar:
1) kocanın akıllı ve baliğ olması gerekir.
bu çerçevede bakacak olursak, küçüklerin ve akıl hastalarının talak işlemleri geçersizdir.
fakat sefih aile hukuku bakımından tam ehliyetli kabul edildiği için boşanma ehliyetine sahiptir.
2) talak yetkisi sadece koca tarafından kullanılabilir.
koca bu yetkiyi vekil veya elçisi aracılığıyla da kullanabilir. koca talak yetkisini karısına devretmişse kadın da kendi irade beyanıyla boşanabilir.
ehliyetsiz ya da eksik ehliyetliler velileri evlendirebilirken, boşanma hakkı kocanın şahsına bağlı olduğu için veli aracılığıyla boşanmak mümkün değildir.
* hukuk-ı aile kararnamesi'nde vekil ve elçi aracılığıyla boşanmaya yer verilmemiştir.
3) islam hukukunda "hezl" olarak tabir edilen şaka beyanıyla boşanmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine dair bir tartışma mevcuttu.
hanefi ve şafii hukukçular şaka beyanıyla yapılan boşanmayı geçerli sayarken, maliki ve hanbeliler bu tür boşanmaların geçersiz olacağı görüşündedirler.
osmanlı devleti'nde hanefi görüşü benimsenmiş, ancak hukuk-ı aile kararnamesi'nde yer verilmemiiştir.
4) dört sünni mezhebi de mübah yolda sarhoş olan kişilerin boşanma beyanlarının geçersiz olduğu konusunda neredeyse bütün hukukçular görüş birliğine varmışlardır.
hanefi ile maliki ve şafii hukukçuların bir kısmı iradi sarhoşluk halinde kocanın boşanma iradesinin geçerli kabul etmişlerdir.
hukuk-ı aile kararnamesi niteliği ne olursa olsun sarhoşun talakını geçersiz olarak kabul etmiştir.
5) canı ve malı tehdit edilen kişilerin talakını hanefi hukukçular geçerli kabul etmişlerdir. hanefilerin dışındakiler ise, ikrah altında yapılan talakların geçerli olmadığı görüşündedirler.
hukuk-ı aile kararnamesi ikrah altında yapılan boşanmaları geçersiz kabul etmiştir.
6) ölüm hastası olan kocanın boşanması geçerlidir. ancak ölüm hastasının karısını, karısının rızası olmaksızın bain talak ile boşar, iddet içinde de ölürse kadın kocasına mirasçı olur.
kadına ait şartlar:
* öncelikle boşanan kadının boşayanın eşi olması ve tarafların arasında geçerli (sahih) bir nikah akdinin bulunması gerekir.
ric'i talak iddeti bekleyen kadınların kocaları tarafından tekrar boşanabileceği konusunda birçok islam hukukçusu hemfikirdir.
* bain talak iddeti bekleyen kadının tekrar boşanabileceğini sadece hanefiler kabul eder. maliki, şafii, hanbeli hukukçulara göre ise bain talak iddeti bekleyen kadın ikinci kez boşanamaz.
evlenme akdi fasit veya batıl olan kadınlar, iddetini tamamlamış olan kadınlar ve üçüncü kez boşanıp iddet bekleyen kadınlar da boşamaya uygun değillerdir.
uygurlardan kalan belgelerde karşımıza çıkan bir akit türüdür.
tutuglug sözleşmesine göre, baba oğlunu belli bir miktar para karşılığında rehin olarak vermektedir. çocuk rehin olarak verildiği şahsın yanında borç ödeninceye kadar hizmet etmektedir. bu müddet zarfında alacaklı çocuğun bütün masraflarını karşılamak zorundadır.
* veyahut da dönülebilir boşanma. "ric'i talak" olarak da yazılabilmektedir.
* islam hukukunda kocaya iddet içinde yeni bir nikah akdine ve mehre gerek olmaksızın tek taraflı iradesiyle karısına geri dönme imkanı sağlayan boşanmaya denmektedir.
* ric'i taklakın mümkün olabilmesi için aranan şartlar.
- evliliğin fiilen başlamış olması.
- talakın sarih ve şiddet ve mübalağa ifade etmeyen sözlerle yapılmış olması.
- boşanmanın üçüncü boşanma olmaması.
bu şartlar hukuk-ı aile kararnamesi'nde de aynen kabul edilmiştir.
* koca boşanmadan döndüğünü sarih ve kinayeli sözlerle açıklayabileceği gibi, evlilik hayatına fiilen dönerek de gösterebilir.
ric'i talakın hukuki sonuçları:
- rici talak evlilik bağını ortadan kaldırmadığı için koca boşanma iddeti içinde karısına geri dönmek isterse, onun rızasını almak zorunda olmadığı gibi, yeni bir nikah akdi yapmasına ve yeniden mehir ödemesine de gerek yoktur.
- iddet içinde karı ya da kocadan birisi ölürse, diğeri ona mirasçı olur.
- boşanma sırasında ödenmesi kararlaştırılmış olan mehr-i müeccelin vadesi gelmiş sayılmaz.
- sıhri hısımlıktan doğan geçici evlenme engelleri devam eder.
- boşanma iradesi iddet içinde geri alınmazsa rici talak, bain talaka dönüşür.
* bu boşanma şekli islam dininin esas itibariyle tavsiye ettiği boşanma şeklidir.
* veyahut ayırıcı boşanma.
* islam hukukunda evlilik bağını hemen ortadan kaldıran ve kocaya yeni bir nikah akdi ve yeni bir mehir olmadan boşadığı eşine dönme imkanı vermeyen boşanmadır.
* bain talakın ortaya çıktığı durumlar:
- evlilik fiilen başlamadan (zifaftan önce) veya halvet-i sahihadan önce boşanmayla sonuçlanırsa
- hanefilere göre boşanma iradesinin kinayeli veya şiddet, mübalağa ifade eden sözlerle açıklanması
- rici talakın iddeti içinde geri alınmaması
- üçüncü boşanma hakkının kullanılması (üç farklı mecliste)
- hul yoluyla boşanma
- tefrik(adli boşanma) yoluyla boşanma
- lian
* bain talakın bazı hukuki sonuçları:
- koca eski karısıyla ancak yeni bir nikah akdi ve yeni bir mehirle evlenebilir ve bunun için kadının rızası aranır.
- iddet içinde karı ya da kocadan biri ölürse; arada mirasçılık ilişkisi doğmaz, ancak ölüm hastası olan koca karısını rızası olmadan bain talakla boşar ve iddet içinde de ölürse kadın kocasını mirasçı olur. bunun aksi mümkün değildir. yani iddet içinde kadın ölürse, koca karısına mirasçı olamaz.
- boşanmaya bağlanmış mehrin (mehr-i müeccel) vadesi gelmiş sayılır ve ödenmesi gerekir.
