şeyh cüneyd

entry2 galeri0
    1.
  1. şah ismail'in dedesi, safevilerin ilk şii şeyhidir.
    amcası şeyh cafer ile post mücadelesi vermiş, anadolu türkmenleri'nin desteği ile erdebil postuna oturmuştur.

    bu dönemden önce sünni-şafi olan erdebil dergahi, şii olan anadolu türkmenlerinin etkisi ve şeyh cüneyd'in de şiiliği seçmesi sebebiyle artık şii bir tarikata dönüşmüş olur. şeyh cüneyd'in anadolu'ya gelişi ve buradaki türkmenler ile etkileşiminden aşıkpaşazade tarihi'nde detaylı olarak bahsedilir.
    buna göre şeyh cüneyd bir derviş heyetini sultan 2. murad han'a gönderir ve post sermek için hünkardan kurt beli'ni ister. sultan murad hem gelen dervişlere hediyeler ve altın verir hem de şeyh cüneyd'e 200 duka altın göndererek; "bir tahtta iki padişah olmaz" diyerek cüneyd'in bu teklifini nazikçe reddeder. bundan sonra cüneyd osmanlı diyarını terk ederek karaman'a gider.

    şeyh cüneyd, oğuz boyları arasında "oğul mu önce gelir, yoksa sahabeler mi?" diyerek propaganda yapmaya başlar. buradaki oğul kelimesi; oğuz boyları, oğuz han'ın çocukları yani türkmen aşiretleri, sahabe kelimesi ise; osmanlı'nın devşirme sisteminden yetişen devlet görevlileridir.
    şeyh cüneyd bu propaganda ile osmanlı'nın kendi köklerini terk ettiğini, devşirme sistemi ile kozmopolit bir yapıya kavuşup, bir türk devleti olmaktan çıktığını vurgulamaktadır.

    cüneyd karaman ülkesinden sonra teke eli'ne gider, burada varsak türkmenleri arasında fikirlerini yayar daha sonra ise sırasıyla taş eli(içel) ve daha sonra halep üzerinden memlük ülkesine gider. amanos dağlarında bir haçlı kalesine yerleşir, burayı tamir ederek kendine yönetim merkezi haline getirir. bu sayede hemen anadolu'nun yanıbaşında türkmen nüfusun çoğunlukta olduğu bu bölgede faaliyetlerine devam eder ve urfa, antep, kilis, içel, antakya, halep ve humus türkmen beyleri ile sürekli temaslarda bulunur.
    (aşikpaşazade tarihi'nde simavna kadısı şeyh bedreddin'in de bu dönemde adamlarıyla birlikte gelerek şeyh cüneyd'e katıldığından bahsedilir)
    lakin burada din adamlarının memluk sultanına şikayeti üzerine şeyh cüneyd burayı da terk etmek zorunda kalır ve çepni türkmenleri'nin yoğun olduğu samsun-canik bölgesine hicret eder.
    burada zayıf durumdaki pontus imparatorluğunu yıkarak bunun yerine bir türk devleti kurmak ister ve bu amaçla trabzon'u kuşatır. lakin pontus devleti antlaşma gereğince fatih sultan mehmed'e bağlı ve onun koruması altında olduğu için, fatih, amasya valisi hızır paşa'yı şeyh cüneyd'in üzerine gönderir. bunun üzerine şeyh cüneyd trabzon'u muhasaradan vaz geçer ve güney'e yönelerek akkoyunlu topraklarına sığınır ve uzun hasan ile buluşur.

    uzun hasan, şeyh cüneyd'i sevgi ve muhabbet ile karşılar ve ağırlar.
    zira karakoyunlular ile mücadele içerisinde olan hasan, türkmenlerin desteğini almak istemektedir ve türkmenler de şeyh cüneyd'e muhabbet ile bağlıdır.
    ayrıca şeyh cüneyd'in erdebil dergahı için post mücadelesi verdiği amcası şeyh cafer karakoyunlular tarafından desteklenmektedir.
    böylece şeyh cüneyd- akkoyunlu, şeyh cafer-karakoyunlu ittifakı mücadelesi başlar.

    bu esnada şeyh cüneyd uzun hasan'ın kız kardeşi hatice begim(begüm) ile evlenir ve bu ittifak siyasi bir boyut kazanır.
    şeyh cüneyd uzun hasan'ın yanıda önemli bir türkmen ordusu toplar, bunlara ganimet elde etmek için hristiyan kafkas diyarına cihat düzenler. lakin bu bölgede bulunan ve şeyh cafer'i destekleyen şirvanşahlar cüneyd ve askerlerini arkadan vurur, iki ateş arasında kalan şeyh cüneyd geri çekilirken yolda girdiği çatışma sırasında öldürülür...

    ek;
    (bkz: safeviler/#17319027)
    2 ...
  2. 2.
  3. Sünnî safevi tarikatını şiilestiren lider.
    3 ...
© 2025 uludağ sözlük