sultan 1. Murad Yıldırım Bayezid Çelebi Mehmed ve 2.Murad'ın padişahlıkları zamanında yaşamış olan Şeyhi, iranda hekimlik, tasavvuf ve hikmet tahsili yapmıştır. Osmanlı sarayında itibar görmüş, sonra Kütahya'ya dönerek bir aktar dükkanı açmış, eczacılık ve hekimlik yapmıştır. Bilhassa göz hekimliği alanında büyük şöhret yapmış, Çelebi Sultan Mehmedi iyileştirmiştir. Bu hadise üzerine padişah, şaire büyük ihsanlarda bulunmuş, özel doktoru tayin etmiş, tokuzlar adındaki bir köyü Şeyhiye tımar olarak vermiştir. şeyhi,köye giderken,köyün eski sahipleri şairin yolunu keserler ve onu döverler. Şeyhi saraya geri döner ve halini anlatmak için Harname adlı mesneviyi yazar. Padişah da yol kesen köylüleri cezalandırır,şaire ihsanlarda bulunur.
Harname,hiciv türünün başarılı örneklerinden biridir. Şeyhi,bu eserinde ince bir mizah ile insani zaafları hicvetmiştir. Eserin kahramanı bir eşektir. Hakettiğinden fazlasını ister. Çayırda gördüğü öküzlere özenir. Onlar gibi olmayı ister. Fakat bu hatasının sonunda kulaklarından ve kuyruğundan olur.
Hikaye şöyledir;
Bir eşek var idi zaif ü nizar
Yük elinden katı şikeste vü zar
Gah odundu vü gah suda idi
Dün ü gün kahr ile kısuda idi
Arkasından alınsa palanı
Sanki it artığıydı kalanı
Birgün ıssı ider himayet ana
Yani kim gösterir inayet ana
Aldı palanını vü saldı ota
Otlayarak biraz yürüdü öte
Gördü otlatda yürür öküzler
Odlu gözler ü gerlü göğüzler
Boynuzı bazısının ay bigi
Kiminün halka halka yay bigi
Var idi bir eşek firasetlü
Hem ulu yollu hem kisayetlü
Ol ulu katına bu miskin har
Vardı yüz sürdü dedi ey server
Bugün otlakda gördüm öküzler
Gerüben yürür idi göğüzler
Yok mudur gökde bizim ıldızımız
Kolmadı yeryüzünde boynuzumuz
Böyle cevab verdi pir eşek
Key bela bendine esir eşek
Dün ü gün arpa buğday işlerler
Anı otlayıp anı dişlerler
Bizim ulu işimiz odundur
Od uran içimize o dundur
Gezerek gördü bir göğermiş ekin
Sanki dutardı ol ekin ile kin
Yiyerek toydı karnı çağnadı
Yuvalandı vü biraz ağnadı
Çıkarır har çün enkerül-esvat
Ekin ıssına arz olur arasat
Ağaç elinde azm-i rah etdi
Tarlasını göricek ah etdi
Yüreği soğumadı söğmeg ile
Olımadı eşeği döğmeg ile
insanların imkanlar bakımından eşit olmadıkları,kiminin doğuştan imtiyazlı olduğu, kiminin ise ne yapsa yoksulluktan kurtulamadığı ana fikrinden hareketle şair şu mesajı verir: herşeyin mutlaka bir bedeli vardır.
