gayrimüslimlere de devlet kademelerine memur olma yolu açılmıştır. Din değiştirme hakkı kabul edilmiş, islâm’dan çıkmanın ölüm cezasıyla cezalandırılması usulüne son verilmiştir. Gayrimüslimlere askeri okullara gitme hakkı tanınmıştır. Ayrıca gayri Müslümlerden alınan cizye vergisi kaldırılarak uygulanan vergilerde de bir eşitlik sağlanmış, mahkemelerde şahitlikleri kabul edilmeye başlanmıştır. Gayrimüslimlerin yaşadığı yerlerde ihtiyaç duydukları okul ve kiliseleri ve benzeri işlev gören kurumları kurmaları, bunları serbestçe onarabilmeleri, kiliselerde çan çalmanın serbest hale gelmesi gibi klasik dönemdeki sınırlamaların kalkması gibi hukuki değişiklikler Islâhat Fermânı ile gelen büyük dönüşümlerdi.
Şuan nasil suriyeliler turkiyede turklerden onemli durumdaysa yani bi turk ogrenci 600tllik geri odemeli bursu bile zor aliyor suriyeli adam 2bin tl geri odemesiz burs aliyorsa osmanlidaki halide bunun islahat fermaniydi.
Uluslararası arası bir antlaşma metnine girerek (sokularak) osmanlı yı taahhüt altına sokmuştur.
Bu yönüyle mustafa reşid paşa nın bile hışmına uğramıştır.
Tanzimat fermanı yeterli bulunmayarak, gayr-i Müslimlere daha fazla hakların verilmesi için 1856'da yayınlanan ferman. Gül hane Halt-i hümayünu gibi, imparatorlukta yapılması kararlaştırılan yeni bir düzenin program ve prensiplerini içine alır. Bu ferman esas olarak Tanzimat hükümlerini tekrarlayan, onları açıklayan ve genişleten bir fermandır.
tanzimat fermanı ile çok farklıdır. tanzimat fermanını osmanlı devleti kendi isteğiyle hazırlarken ıslahat fermanı yabancı devletlerin baskısıyla hazırlanmıştır.
tanzimat fermanında vaat edilenlerden ayrı olarak hristiyanların memur olabilecekleri, askerlik hizmetlerine ve okullara alınacakları, kiliselerin onarımına ve yeniden yapılmasına izin verileceği, hristiyanların il meclislerine gireceği gibi maddeler bulunan, 31.osmanlı padişahı abdülmecit tarafından ilan edilen ferman.
yayınlanma nedenleri: azınlık hakları müslümanlarla eşit statüye getirerek ayaklanmaları önlemek ve kırım savaşı sonunda avrupa devletlerin desteğini alabilmektir.
sonucu: ilk kez azınlıklar çeşitli devlet kademesinde görev almıştır. *bu tanzimat osmanlının tekrar dirilmesini sağlamamıştır.
bu ferman tanzimat fermanının devamı niteliğindedir. kırım savaşı esnasında hazırlanmıştır.
kırım savaşının görünürdeki nedeni rusya'nın ortodoks dünyasının haklarının genişletilmesini osmanlı devleti'nden istemesi idi. bunun için ingiltere, fransa ve avusturya, rusya'nın bahanesini ortadan kaldırmak için 16 aralık 1855'te viyana'da toplanarak taslak bir ıslahat metni hazırladılar. fakat bu durumu içişlerine karışma olarak gören osmanlı devleti kabul etmemiştir.
bunun üzerine osmanlı devleti kendisi bir ferman hazırlayarak paris antlaşmasına yetiştirdi. osmanlı'nın amacı bu antlaşmaya azınlıklarla ilgili madde konulmasını engellemekti. yani osmanlı devleti içişlerine karışılmasını istemiyordu.
1856 yılında pasişah abdulmecit tarafından ilan edilmiştir. tanzimat fermanının tamamlayıcısıdır. temel amacı müslümanlar ile gayrimüslimler arasında her yönden tam bir eşitlik sağlamaktı.
Padişah Abdulmecid'in ilan ettiği bir fermandır.Gayr-i müslimlere eşitlik sağlamak için yapılmıştır. Avrupalı devletlerin osmanlı'nın iç işlerine müdahalesini engellemketir amaç. Fakat tanzimat fermanı gibi bu fermanda bir işe yaramamıştır.
tanzimat döneminde devletin parçalanmasına büyük olanak sağlayan fermanlardan birisidir.
osmanlı devletinin yıkılmasını hızlandıran, aslında ilk başta "osmanlıcılık" düşüncesini oluşturmak ve osmanlı topraklarında yaşayan bütün azınlıkların müslümanlarla eşit sayılıp, istedikleri okullara gitmelerini, isterlerse bedelli asker olup belediye başkanı bile olabilecekleri ve bu hakları azınlıklar ve diğer dış ülkelerin az bulduğu ve bunun sonucunda devletin dış ülkelerin osmanlının ekonomisine, iç işlerine, dış ülkelerin bu bahaneyi öne sürerek karışmaları sonucu osmanlının parçalanmasını hızlandıran fermanlardan birisidir.
fransız ve ingilizlerin bizim adımıza kazandıkları kırım savaşı sonrası bize iyi bir pay vermeleri sebebiyle sultan abdülmecid idaresi altında buyrulan bir fermandır; lakin pek birşey elde edememişizdir.
özal ın körfez savaşında abd yi desteklemesine benzer aslında; ödün ver babayı al!
