Üstün insan... Alman düşünürü Nietzsche tarafından terimleştirilen deyim.
Nietzsche, bu deyimi şöyle tanımlar: "maymuna oranla insan neyse, insana oranla insan üstü de odur." Bir başka yapıtında da şöyle der: "insanlık içinde, ortalama insandan başka, daha yüksek ve daha güçlü bir insan türünün gerçekleşmesi gerekir. Bu düşüncemi ben insan üstü sözcüğüyle dile getiriyorum". Nietzsche 'ye göre tanrı ölmüştür, insan artık yalnızdır ve kendi değerlerini kendisi yaratmak zorundadır. insan için gereken erdem, Hıristiyanlığın acıma ve insan sevgisi gibi insanı sünepeleştiren erdemleri değil, güçlü olma erdemidir.
Kökleri Fichte' de bulunan bu felsefe, olumsuz yönlerinin gelişmesiyle varoluşçuluk vb. gibi çağdaş düşünce akımlarını meydana getirdikten başka, sonunda Alman nazizmini doğurmuştur. Nietzsche, yeryüzünün efendisi olacak yönetici bir ırk gerektiğini ve Almanya'ya Yahudi akımının durdurulması kanısında olduğunu söyler. Törebilimi aristokrattır, "iyi bir aileden doğmadıkça hiçbir ahlaklılık mümkün değildir, insanın her ilerleyişi aristokratik toplumdan gelir." Der. insan üstü ereği, Nietzsche'nin deyimiyle aynen, "milyonlarca salağı ortadan kaldırarak geleceğin insanını kalıba dökmek"tir ve "bütün bir ulusun yoksulluğu bir insan üstü'nün acı çekmesinden daha az önemlidir".
Nietzsche, Hıristiyanlığa karşı olduğu kadar, onun deyimiyle, "milyonlarca salağı" insan etmek isteyen toplumculuğu da karşıdır. Ona göre toplumculuk, "milyonlarca salağı" insan üstü'lere karşı çıkarmaktadır. Oysa "milyonlarca salak" öğretimden yoksun bırakılmalı, birçok gerçekleri bilmemeli ve insan üstü'lere kölelik etmelidir.
üstün insan değil insanüstüdür. normal bir insandan üstün olduğu için birisine karşı "üstün insan" olarak da sarf edilebilir elbette, ama aslı insanüstüdür ve bu iki kelime arasında dağlar kadar fark vardır. mesela insan olmayana da insanüstü denilebilir.
adolf hitlerle alakası olmayan kavram. nietzsche yaşamı sorgulayan bir çok filozof gibi onun bir anlamı olmadığını farketmiştir. bunun sonucunda insanlığa insan üstünü vermiştir. ama insanlığın alışının kuvvetli olmaması nedeniyle pek tutmamıştır bu kavram.
weiss ve hickman'ın death gate'inde üstü kapalı olarak sartanları ve patrynleri ifade eden kavram. bu iki üstün ırk, insanlar ve diğer ölümlü ırklardan, küçümseyici bir tavırla mensch diye söz ederler ve kendilerini bu gruba dahil görmezler.
