akletmek, düşünmek, düşünerek seçim yapmak iki ırka lutfedilmiştir. insan ırkı ve çok kısmi bilgiye sahip olduğumuz cin ırkıdır.
sorumlu olmanın altında yatan unsur budur. düşünmek, akletmek, iradeyi kullanarak seçebilmek.
allah'ın, tanıdığı bir müddeten sonra yok ettiği kavimleri, aileleri, milletleri inançsızlıklarından, allah'ı tanımamalarından veya o'na-peygamberlerine- kitaplarına küfretmeleri sebebiyle değil; ahlaksızlıkları, edepsizlikleri, bozgunculuk çıkartmalarından dolayı azap etmiştir, yaşamlarına son vermiştir. bu böyle anlaşılırsa kitap üzerindeki kararlarınız, anlayışınız daha isabetli olacaktır.
Özgür iradelerini kullanarak, ahlaksızlık yaptılar değil mi? Evet.
ALLAH Peygamberiyle onları helâk edilmekle uyardı değil mi? Evet.
Onlar buna rağmen yine özgür iradelerini kullanarak uyarıyı reddedip, haddi aştılar değil mi? Evet.
E o zaman? Mesela bir örnek. Bir adam bir suç işleyip hapse giriyor. Daha sonraları hapisten çıkınca polis ona, "bir daha suç işleme. yoksa yine hapislik olursun." diyor. Adam yine suç işliyor, polis de doğal olarak onu hapse tıkıyor.