Gerçek ismi Ebul Feth Ömer bin ibrahim olan, rivayete göre çadırcı anlamına gelen takma ismi hayyam'ı çadırcılıkla uğraşan dedelerinden dolayı alan ve aklımda tek bir dörtlüğü kalan bilgin ve şair.
"çekmeyiz aşağılık dünyanın gamını
özleriz gül rengi şarabın canını
şarap dünyanın kanı dünya ise kanlımız
niçin içmeyelim kanlımızın kanını"
yarım somunun var mı, bir de ufak evin?
kimsenin kulu, kölesi değil misin?
kimsenin sırtından geçindiğin de yok ya
keyfine bak... en hoş dünyası olan sensin
insan yemeden, içmeden edemez
bunlar için gayret sarfetmene bir şey denemez
ama ondan ötesi olmuş, olmamış
onurundan fedakarlık etmeye değmez
dedim artık bilgiden bir noksanım yok
şu dünyanın sırrına erdim az çok
derken aklım geldi birden başıma
bir de baktım ömür geçmiş hiç bir şey bildiğim yok
gençlik bir kitaptır, okuduk bitti
canım bahar çoktan geçti - kış şimdi
hani sevincim, o cıvıl cıvıl kuş?
nasıl geldi, ne zaman uçtu gitti?
"yarım somunun var mı, bir de ufak evin?
kimsenin kulu, kölesi değil misin?
kimsenin sırtından geçindiğin de yok ya
keyfine bak... en hoş dünyası olan sensin
insan yemeden, içmeden edemez
bunlar için gayret sarfetmene bir şey denemez
ama ondan ötesi olmuş, olmamış
onurundan fedakarlık etmeye değmez
dedim artık bilgiden bir noksanım yok
şu dünyanın sırrına erdim az çok
derken aklım geldi birden başıma
bir de baktım ömür geçmiş hiç bir şey bildiğim yok
gençlik bir kitaptır, okuduk bitti
canım bahar çoktan geçti - kış şimdi
hani sevincim, o cıvıl cıvıl kuş?
nasıl geldi, ne zaman uçtu gitti? "
Asıl adı Giyaseddin Ebu'l Feth Bin ibrahim El Hayyam' dır.18 Mayis 1048'de iranin Nişabur kentinde doğan Ömer Hayyam bir çadırcının oğluydu. Çadırcı anlamına gelen soyadını babasının mesleğinden almistir.Fakat o soyisminin çok ötesinde işlere imza atmıştır.ilgilendiği ilimler:matematik ,fizik,astronomi,şiir,tıp,müzik. Horasan'ın yıldızı; iran'ın; Irak'ı Acemi ve Irak'ı Arabi olmak üzere her iki Irak'ın dahisi, feylesofların prensi Ömer!
ayrıca şarabın tanrısı,tanrıyı sorgulayıp, yargılayan büyük bilgin ve duygu adamı
"sen insan kanı içersin biz üzüm kanı, söyle padişahım hangimiz daha insaflı" sözüyle tanıdığım bilim ve sanat insanı.
ayrıca semerkant isimli romana konu olmuştur.
(bkz: amin maalouf)
bu kadar entry girilmiş yeri hakkında pek bir şey yazılmamış. onu da yazalım tam olsun. beyoğlu'nda tarlabaşı'nın üst tarafında kalan pek tekin olmayan bir yer.
dinin en hızlı sekilde ilerledigi zamanlarda yasamasına ragmen, simdi ve bundan sonraki bircok insanın asla varamıyacagı bir noktaya gelmiş aşmış insan.
iranlı şair ve bilgin (Nişapur 1044.ay.y 1123/1136). Hayatı, gençlik yılları kesinlikle bilinmiyor. Elde bulunan eserlerinden, hayatıyla ilgili olayları anlatan bazı kitaplardan, mantık, felsefe, matematik ve astronomi konularında çalıştığı, bu alanlarda düzenli bir öğrenim gördüğü anlaşılmaktadır. Hayyam ("Çadırcı") takma adını, atalarının çadırcılık yapmaları yüzünden aldığı söylenir. Ömer Hayyam, zamanında daha çok bilgin olarak ün kazandı. iran'ın, Selçuklular yönetiminde olduğu bir çağda yetişen Hayyam, Horasan ülkesindeki büyük şehirleri, Belh, Buhara ve Merv gibi bilim merkezlerini gezdi, birara Bağdat'a da gitti. Zamanının hükümdarlarından, özellikle selçuklu sultanı Melikşak ve Karahanlılardan Şemsülmülk'ten büyük yakınlık gördü. Saraylarında, meclislerinde bulundu.
Şarabın adı kötüye çıkmış, kendi hoş,
Hele bir güzelle içersen daha bir hoş;
Harammış şarap, olsun, bana göre hava hoş:
Hem, bana sorarsan, haram olan herşey hoş
Cennette huriler varmış, kara gözlü;
içkinin de ordaymış en güzeli.
Desene biz çoktan cennetlik olmuşuz
Bak, bir yanda şarap, bir yanda sevgili
Dünya ne verdi sana? Hep dert, hep dert!
Güzel canın da bir gün elbet.
Toprağında yeşillikler bitmeden
Uzan yeşilliğe, gününü gün et
Öldürmek de, yaşatmak da senin işin;
Bu dünyayı gönlünce düzenleyen sensin.
Ben kötüyüm diyelim, kimde kabahat?
Beni böyle yaratan sen değil misin?
Ben içerim, ama sarhoşluk etmem:
Kadehten başka şeye el uzatmam.
Şaraba taparmışım, evet, taparım:
Ama senin gibi kendime tapmam.
uğruna dertlere düştüğüm sevgili
bir başkasına tutulmuş o da dertli
derdimin dermanı kendi derdinde...
hekim hasta olunca kime gitmeli?
rubaisiyle,e yuh be kardeşim bu kadar mı güzel yazılır dedirten.sadece yazmakla kalmayıp astronomi ve matematikle de uğraşan,saygı duyulası zat-ı merhum...
