istanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi " Çocuk işçiler Çalışma Grubu" nun hazırladığı 2008 yılı Çocuk ve Genç işçilerin işgücü Anketi Sonuçlarıdır.
Anket değil, bilgi içerir.
Anket sonuçlarının en çarpıcı olanı iş Kanununun normal çalışma süresinin aşılması ile çalışan çocukların % 38' i dokuz saat ve üstünde, genç işçilerin ise % 62' si 14 saat çalışmaktadır.
işe alınırken % 85' inin sağlık kontrolleri yapılmamıştır.
% 82' si ayakkabı sektöründe periyodik sağlık kontrolünden geçmemektedir. Burada şunu belirtmeliyiz ki; ayakkabı sektöründe bağımlılık yapan uçucu kimyasal madde ( bali ve silikon) kullanılmakta ve kanunun ilgili yönetmeliğinde , ağır ve tehlikeli işlerden sayılmakta olup çocukların ve gençlerin çalıştırılması yasaktır.
Çocuk işçilerin 16 yaş grubu altının % 18' i halen gece çalışmaktadır. Gece çalıştırılması yasaya göre yasaktır.
16 yaş altı grubunun % 85' inin sigortası yoktur.
16 yaş ve üstü genç işçilerin % 52' sinin sigortası yoktur.
Ankete katılan 195 denekten % 64' ünün işverenle iş sözleşmesi bulunmamaktadır.
16 yaş grubu genç işçilerin % 92'si spor tesislerinden yararlanamamaktadır. Çok yorgun ve bitap halde tatil gününde sadece uyuduklarını belirtmişlerdir.
% 35'inin asgari ücretin altında çalıştığı saptanmıştır.
12- 16 yaş grubunun % 52' si eğitimene devam etmiyor. 15- 18 yaş grubunun % 42' si eğitimine devam etmiyor.
Hane ve gelir durumuna göre, 195 çocuk ve genç işçilerin % 79'u yoksulluk sınırında yaşamakta, % 21' i ise yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır.
Ankete katılanların % 51' i kitap okumamaktadır.
Not: Anket 195 Çocuk ve Genç işçinin katıldığı 35 soruyu içeren 13 alanda 14 işkolunda yapılmıştır. 4857 Sayılı iş Kanununun71. maddesine göre; 14 yaşını doldurmuş ve 15 yaşının içindeki çocuklar çocuk işçi olarak; aynı madde hükmü içinde 15 yaşını doldurup 18 yaşını doldurmamışlar Genç işçi olarak tanımlanmaktadır.
Çocuk ve genç işçiler ailelerinden yüzlerce kilometre uzakta olup, mevsimlik geçici süre ile ailelerince işverene teslim edilmiş, adeta iş güçleri kiralanmış olarak özellikle ayakkabı sektöründe, günün 24 saatini ayakkabı atolyesinde geçirdikleri ortaya çıkmıştır. Çocuk ve genç işçiler, işverence taşın üzerine serilen 3 kat mukavva üzerinde ince bir yorganla yattıklarını, yemeklerini orada kendilerinin pişirdiklerini, bu nedenle çalışma saatinin günde dokuz saati geçtiğini bildirmişleridir.
Kaynak: istanbul Barosu Dergisi 2008 Nisan sayısı
