ozen gosterilerek yapilmasi gereken bir istir. ornegin almanca dan cevirilmis bir kitapta insallah, allah belani versin gibi kelimeler kullanilmamali. boyle olunca kitaptan alinan zevk yok oluyor.
cevirinin ceviri kokmamasi icin kelimeleri degil anlami cevirmek gereklidir. her ne kadar yabanci dil bilen kimse ceviri yapabilir anlayisi yayginsa olsa da bu yanlis bir kanidir.
çeviri, çevirirken yaratmaktır, kelimelerin yeniden doğuşunu izlemek, kelimeleri yeniden doğur(t)maktır.
başlı başına bir eserdir, nerdeyse en zor uğraştır.
hepsi bittiğinde hissedilen rahatlamadır, belki de gurur.
ama çeviri ayrıdır, çeviri deyip geçmek haksızlık olur.
kimi zaman bu lisanı ben ne iyi öğrenmişim dedirten...
ama bazı zamanlarda tek bir kelime için aramadığınız yer bırakmayıp, hiç mi birşey bilmiyorum dedirten uğraş.
çok zordur.
öle kelimlerin türkçe mealini bulmakla bitmez.
bu işin TV için yapılanlarında, karakterin ağzına kelimeleri oturtma çabası vardır ki... geceleri sabah sabahları gece yaparsınız ekranın karşısında.
sonuç, yorgunluktur.
ama emek karşılığını bulur ve kelimelerin yönetmeni olursunuz.
bağımlılık yaratır.
ortaya bir eser koymaktır ama fiyatı için pazarlık yaparlar yine de.
birebir yapılanı makbul değildir,okuyucuyu sıkar,tat vermez.
aslına sadık kalınmayıp yorumu fazla katınca da tat vermez.
(bkz: fuck you yu kahretsin olarak çevirmek)
bildiği kelimeyi bile arattırır insana,acaba başka kullanımı da var mı diye.
acaba yetişecek mi kaygısı da hem tatlı hem tatlı hem de sinir bozucudur.
yine de güzel iştir çeviri... "dile hakimim"in ispatıdır.
ötekini retoriği'dir. öötekiyi aynı olan içinde eritmeye dayanır.bu minvalde bir anlamda yeniden yazmadır. malzemenin yeniden ifade edilip uygulandığı bir praksis'dir. bu beraberinde kültüre dair epistemolojik bir temellendirmeyi de beraberinde getirir; aynı temellerin içersinde ideolojik içerik de mevcuttur. emperyalizmin de yaptığı-sömürge ülkelerde kendi tahakkümünü meşrulaştırmak adına-budur.[esas olan söylemin hakikatle uyuşup uyuşmadığı değil, ifade ediliş tarzıdır] osmanlı eserlerinden batı'da yapılan çevirlerde hep bu tip çarpıtmalar mevcuttur. konu ile alakalı olarak enderunlu fazıl ahmet'in zenanname'si örnek olara verilebilir. yukarıda da ifade edildiği gibi esas olan hakikat değil bunun ifade ediliş tarzı ve batı tarafından nasıl algılandığıdır.
ömrümü çürüten uğraş. bağımlılık da yapıyor, boşta kalınca insanın canı sıkılıyor ama işin varken de yapmayasın tutuyor. yığınla çeviri varken sözlükte sürtmek, güzel havada dışarı çıkmak, televizyon izlemek daha çekici gelir. sürekli aynı konu üzerinde çeviri yapılıyorken dizi izlemek gibi ikinci bir eylemde bulunulabilir çünkü beyin artık cümlelerin sonunu düşünmeden kendisi getirebilmektedir. fakat maddi olarak tatmin etmez. elinize geçen para yaptığınız işle orantısızdır. öyle çeviriler gelir ki önünüze kelimeleri bilirsiniz ama cümle oturmaz, 80 yan cümleyi iç içe geçirmiştir metni yazan, sonra sen saatler harcarsın bir sayfayı çevirmek için. her türlü dezavantajına rağmen severek yapılan meslektir. kitap çevirmek gibi ego tatmin edici bir yönü de vardır bu işin, en sevilerek yapılanı da odur. çevirdiğin kitap çocuğun gibi olur, kapağını ilk gördüğünde gözlerin dolar. güzeldir herşeye rağmen.
zor bir uğraştır zira etimolojik köken önemlidir ve mutlaka dil bilmenin yanında sağlam birkaç sözlük bulunmalıdır. ayrıca çeviri yapılan dilin kültürü mutlaka bilinmelidir.
yap yap bitmeyen şey. arkasından sürekli geliyor. dün gece oturdum düşündüm bütün bir ömrümü bu şekilde geçirebilir miyim diye. emin olamadım. uzmanlaşmaya başlanılan alan dışına çıkınca sudan çıkmış balığa döndürüyor, onu da test ettim onayladım. ne kadar zor olabilir dediğiniz bir konu, ömrünüzden saatler hatta günler çalıp götürebiliyor. en iyisi bulaşmamak. gidin başka bir şey yapın iş olarak.
Hayatimi gittikce zora sokan mesleki eylemim. Gece gunduz calismaktan, insanlara yok diyememekten, teslim tarihine yetisme kaygisindan yoruldum. Bu aksanlik dukkani kapattim malak gibi oturuyorum. Gece yattigimda vicdan azabi teoeme binecek cok sukur...
ölücülere yüz verilmemesi gereken iş.
evet farkındayım, biraz tuzu kuru lâfları bunlar. birçok insan gelecek üç beş kuruşa ciddi anlamda ihtiyaç duyuyor. onları anlıyorum ama gerisi için söylüyorum:
allah rızası için sakız, şeker parasına yapmayalım şunları.
daha dün, 30 sayfa arapça-türkçe çeviri için gelen ve sayfa başı dört, rakamla 4 lira öneren bir "çakal" ile karşılaştım. adama olmaz dediğim vakit "kitap çevirtmiyoruz" diyor bir de. beğenmiyorsan defol git başkasına yaptır ya da yaptırma.
terbiyesiz adama bak. ben bir dil öğreneceğim, bu dili öğrenmek için zaman, çaba ve para sarfedeceğim sonra birisi gelip, sırf paket içerisinde değil, kamyonla gelmiyor, ameleler tarafından -kesinlikle bir aşağılama ifadesi değil. allah a sığınırım- kamyondan indirilmiyor diye benim emeğim dalga geçer gibi bir fiyat söyleyecek, üstelik zerre utanmadan ve zerre arlanmadan "kitap çevirtmiyoruz" diyecek.
sabaha mı bırakırsın...
