Çerkes ethem hakkında bir görüşüm yok, zaten bir görüş oluşturacak yeterli bilgim yok kendisi hakkında.
Ama "çerkes" ismiyle anıldığı için haklı olan çerkestir. Şimdi göçmen gittiğim bir ülkede misal çekiyorum "türk mehmet" adında birine hain deseler, otomatikmen türk olduğum için savunurum yani. Bu böyledir.
kendisinin de pek bir şey bilmediğini aslında içten içe bilen çerkestir.
çerkes kontenjanından ethem'e kıyak geçer, işin aslını o da bilmez.
bir noktadan sonra şahısların bir kişisel pozisyon almak zorunda kaldıkları, açıklığa kavuşturulamamış bir konudur ethem.
biraz üstükapalı bir yorum olacak ama ülkeyi terk ederken devletin malı diye, maddi değeri olan hiçbir şeyi yanında götürmeyen vahdettin ile benzer durumdadır çerkes ethem bence. düzenli ordu kurulmadan önce ege'de türk halkını yunan işgalinden koruyan birliklerin komutanı olması ve bazı isyanları bastırması da ayrı bir gerçeği tarihin. kendisinden hem fizik olarak hem zeka olarak küçük olan ismet inönü'nün emri altına girmeyip yunan safına geçtikten sonra bile vatanına bir kurşun atmaması da her şeyi açıklıyor. kısaca homurdanmakta haklı olan çerkes diyorum.
edit: ismet inönü'den hem fizik hem zeka olarak iyi olduğunu sadece gerzekler söylermiş. atatürk'ün yanında hep 2. adam olmanın ezikliğini yaşamış, yanında dolanmaktan başka bir işe yaramamış ve atatürk'ün vefatından sonra atatürk'e ihanet eden ismet inönü'ye, savaş içinde büyümüş ve resmi rütbeli olmasa bile askeri başarısı tartışılamaz olan adam çerkes ethem tur bindirir. bu kadar net.
çerkes ethem asla vatan haini değildir, aksine vatanperverliğini haliyle ve yaşadıklarıyla ispat etmiştir,
çerkes ethem ve m.kemal i karşı karşıya getiren şey hilafeti kaldırması meselesiydi, zira öyle söz vermemişti destek alırken,
gerçi o zamanlar istiklal mahkemelerini haklı göstermek ve muhalif sesleri susturmak için çok acayip tiyatrolar düzenleniyordu, menemen hadisesi halen etkili ve ara sıra dile getirilen bir oyundur,
o zaman milyonlarca kişi savaştı. binlerce kişi en az onun kadar fedakarlık yapıp canını ortaya koydu. ethem'i onlardan ayıran egosu ve başına buyrukluğudur. her gelene o istediği tavizler verilse ne için savaşılmış olacaktı? o zaman sütçü imam maraş'ı alsın, şeyh şamil ağrı ve çevresi... herkes her milimi paylaşsın. e madem paylaşılıp herkes bir yerlere sahip olacaktı ne diye o kadar yıl savaştık?
tamam ethem mükemmel bir asker, çok iyi bir kuva-yi milliye ama başına buyruk. zaten başını yiyende kibri ve ben bilirimciliği. eğer arzularına yenik düşmeseydi meclise girebilirdi.
