yaklaşık 2 milyar inanlısı bulunan tüm devirlerin en fantastik dini hıristiyanlığın, üçlübirlik inancındaki yeri, ve ilmihal boyutundaki aktarımlarından sebep, doktrinin temel dinamiği olarak dile getirilebilecek güçlü bir detay.
diğer livresk inanç düzlemlerindeki bakış açısına göre tanrıya şirk koşmak olarak nitelendirilebilecek bir ayrıntıya gebe bu inancı, hırstiyanlığın baba tanrısının kainatındaki çeşitli zaman dilimlerinde, birbirinden bağımsız, bir o kadar da bağıntılı enkarnasyonlarına bakarak anlayabimekteyiz.
baba tanrı, tüm devirler byounca, 2 defa manifestasyona uğramış, tezahür etmiştir. bunlardan ilki, tümden maddesel ve kaynaksal bağlamıyla kendisine has insan isa mesih'in bedeninde ete kemiğe bürünmüş olarak miladın sıfırıncı gününde enkarne olması; diğeri de paskalya yortularının okunacağı günde, büründüğü beden isa ile yekpare olarak bileşke oluşturması sonrası aldığı yeni form olan, kutsal ruhtur.
aslında bakılacak olursa isa, buradaki baba, oğul ve kutsal ruhu doğrudan karşılamaktadır. zira, çeşitli evrelerde bu titrleri kendisinde toplar. örneğin, diofizit görüş ilk kelamı alışı, nebiliğinin başlangıcıyla "tanrı oldu" der ki yaklaşık olarak o sıralar 30 yaşındadır. monofizit görüş de der ki, dünyaya gelirken zaten tanrıydı. bu yüzden annesi bakire mary, "tanrı validesi" kabul edilir. kendisi tanrıyı doğurmuştur.
yeni antlaşma da dediğimiz incil'in mentalitesi, tanrının insan silüetinde yarattığı insan tarafından çarmıha gerilmesini öngörür. bunun gerekçesi ise, tanrının kendi yarattığı insanı cennetine alabilmek için, bir köprü oluşturma girişimidir. adem ile havva ölüm getiren o elmayı tattıklarında insan doğruyu ve yanlışı kavramıştı ancak iş işten geçmişti. bundan sonra tanrı kuluna darıldı, sündü. ve insan adenden dünyaya düştü. günah bir insandan, ölüm de günahtan sebep dünyaya girmişti. insan artık cenneti rüyasında bile göremeyecekti. ne var ki, tanrının kudretinin tecellisi için, bu düzen böyle sürüp gitmezdi.
işte o dönemde, ebedi ve ezeli olan tanrı, kendisinden bir parçayı enkarne etti. tanrı parçalara ayrılamayacağından, bu parça doğrudan tanrının kendi menbaasından besleniyor ve tanrı gibi öze sahip. yani, doğacak her neyse, tanrıya ortak demektir. yani, kadından olmakla birlikte, başlangıcı yoktur. çoban moşe, sina dağı'nda rabbi olan yehova ile karşılaştığında israillierin allah'ı ona: "ben benimdir" diyerek kendisini tanıttı. isa da onun gibi: "alfa ve omega benim" ve "ibrahim olmadan evvel ben varım" dedi. bu kez tanrı peygamberlerle değil, doğrudan kendisinin insan olmuş haliyle insanlara seslenmeyi uygun gördü.
bu isaydı. tanrı, isanın morfolojisinde yeryüzüne indi. toprağa ayak bastı. isa, baba tanrı'nın kendisini fani dünyada, cisimleşen açıklama şekli, avatarı, refleksiyonu oldu. isa bu nedenden tanrını oğlu, rabbin yaşayan fani sözü, kelamı kabul edilir.
bundan sonra görev, christus doktrini yaymaktı. tanrı, işi sıkı tuttu; kendisinin bağrında yatanı öğretisini anlatması için görevlendirdi. isa babası ile yaptığı antlaşma gereği, artık bir tanrıydı. özel statüsü gereği ise, baba ile birdi. babadan olmasından sebep, tanrısal arkaplanı vardı, kadından doğmuş olmasından sebep, insanlarla aynı özdendi. ancak günahları hariç. tanrısal bağrı, onu günahsız kılıyordu. bunla birlikte, o yeryüzündeyken baba tanrı göksel babaydı. isa tanrıya dua eti. duayı eden isanın kul özüydü. duayı kabul eden ise, isanın tanrısal özü. isa asma, babası bağcıydı. o tanrının sağında dünyanın yaradılışında vardı.
yeni ahit, eski ahit te israiloğulları nın tanrıları yahve'yi tanımlarken kullandığı tüm tanımları immanuel'de birleştirmiştir. isa, israil allah'ı gibi öldürür, diriltir.(lazarus, talita kum) ölümüyle dirilişi arasında cehennem'e gider. mucizeleri vardır. kitap getirir. pavlus'a göre "ölüleri ve dirileri yargılayan iki varlık formu"ndan biridir. mezmurlar, yeşaya kitabı her yol ona çıkar.
bundan sonra ise, geliş amacına binaen, çarmıhta can verir. çünkü çarmıhta can vermek demek, tanrı ile insan arasında lobi, bir bağ demekti. ne yaparsa yapsın günahkar kalacak olan insanın kurtulması için, birisinin onların tüm günahlarını üstlenmesi gerekti. artık tanrı, onu yeniden dirilterek, bunu kabul edecekti. bundan sonra tüm insanlar, isa mesih'e iman etmeleri sonucunda cennet kapısını aralayabileceklerdi.
bu yüzden tanrı insan oldu. insan oldu ki çarmıha çıkabilsin, çarmıha çıktı ki ölebilsin. öldü ki, günahları bağuşlatabilsin.
isa seçildi çünkü o babasız dünyaya geldi. adem ile havva nın günahından münezzeh olarak, yaradılışın çamurundan uzak kaldı, 27 yılında vaftiz edildi, güvercin omzuna indi, tanrı oldu. isa tanrı olmalıydı ki, günahları sırtlanabilsin. bunu normal insan veya ölümlü bir peygamber gerçekleştiremezdi.
isanın iki tabiatı çarmıha ilerledi. akan kanlar cennet için birer kefaret oldu. baba ile biricik kuzusu isa, işte bu noktada ayrılığa düştüler. zira, isa babasına beşeriyetin tüm günahını bağışlatırken, son siteminden dolayı günahkar oldu. isyan kokan kanları aktı. akan her bir damla, bereket getirdi ama babanın mizansenin devamı için, ondan ayrı kalması gerekti. bunla paralel olarak isa isyanını nihayet dile getirdi: "eli eli lema sevaktani". baba kutsal doğası gereği günahla bir arada bulunamazdı. bundan sonra, isa'nın insani tabiatı, yani kul özü kişiliği bu günahından ötürü, tanrısal vahdaniyetinin gücü altında eridi, isanın dünyadayken babadan benlik olarak aşağı seviyedeki özü, ölümle birlikte kulluğu ortadan kalktığı için, gökte yüceltildi. birleşme söz konusu oldu. bu ise, faraklit di. yani tanrının ruhu...
nihayetiyle, adem öldürdü, isa diriltti. bu sebepten isa'nın ölümü normal bir ölümden daha ötedir. oradaki ölü, tanrının naaşıdır.
not: madde, hıristiyan apojelizmiyle paralellik arz edecek şekilde başlatılmıştır. buna göre değerlendirilmelidir!
