psiklojimizi bozan, osmanlının başta yetişmiş insan kaynakları olmak üzere tüm kaynaklarının alman idealleri uğruna heba edildiği bir harptir. resmi kayıtlara göre 130 000 şehit verilmiştir. neyin uğruna? ingilizlerin boğazdan geçip rusya ile ittifak kurmasını engelleme uğruna. komutanlık bir alman generali olan liman von sanders e bırakılmış, rivayete göre çok daha kısa sürede bitirilebilecek, def edilebilecek ingiliz kuvvetleri aylar süren çarpışmalarla oyalanmıştır. gelibolu da dar bir alana sıkıştırılmış ingiliz kuvvetlerine nihai darbenin vurulması, sanders paşanın alman idealleri uğruna geciktirilmiştir. bu kadar büyük kayıptan sonra ingiliz kuvvetleri geri çekilmiştir amma sonrası ayrı bir trajedidir. zira yaklaşık 2,5 yıl sonra yüzbinlerce şehit verilerek durudurulan ve püskürtülen ingiliz kuvvetleri boğazlardan elini kolunu sallayarak geçmiş ve istanbul u işgal etmiştir. evet bir dramdır ve kahramanlıktır çanakkale harbi, zafer değildir.
tüm şehitlerimizin ruhu şad olsun.
not: okuyanların hamasi duygulara kapılmadan okuması, çanakkale savaşından kısa bir süre sonra yaşanan istanbul işgalini, istiklal harbini, ingiliz kuvvetlerinin istanbul dan geri çekilmesi olaylarını kronolojik sırayla analiz etmesi tavsiye olunur. bu devirde almanların mantığı ile düşünecek kadar enayi olmamalıyız.
evet kahramanca çarpışarak yenilmek de kahramanlara mahsustur, bir cephede kazansan da savaşı diğer cephelerde kaybedebilirsin. plevne savunmasında da durum aynıdır. ancak maneviyatla kazanılan bu tür savaşlara salt düşman püskürtüldü, kuşatma yarıldı diye zafer demek kendimizi kandırmaktır. 1. dünya savaşında osmanlı yaklaşık 5 milyon kilometrekare toprak kaybetmiş, yaklaşık 1 milyon asker şehit olmuştur. yunanlılar bile tüm fanatikliklerine rağmen bu tür savaş kazanımlarına zafer değil, pirüs zaferi demektedirler. savaşı kazandık ama nerdeyse 1. orduyu tamamen yitirdik. kazanılan bir şey varsa o da şu dur; metafizik ve maneviyat çökmeden düşman galebe çalamaz.
hayatını çanakkale savaşının araştırılması ve romanının yazımına vakfetmiş mehmet niyazi özdemir in çanakkale savaşında metafizik ve maneviyatın önemi üzerine konferanslar vermektedir.
