Tenle temas ettirildiğinde bol suyla yıkanması gereken sıvı. Haftalardır temizlenmeyen kahverengi banyoyu beyaza çeviren sıvının kendimi bildim bileli beyaz olan tenimi nar gibi kızarttığına şahit olduğumdan beri uzak duruyorum. Meğer o amansız kirleri "oh oh" diyerek çıkarttığımız sıvı, hücrelerin DNA’sını bozarak çalışıyormuş.
efendim çamaşır suyu dediğimiz olay çamaşırları beyazlatma ihtiyacından ortaya çıkmış. tarih boyunca beyazların daha beyaz olması istenmiş olacak ki her dönem farklı bir çözüm bulunmuş. günümüzde ise dünyada bir çok temizlik hastası ve ülkemizin genelinde her alanda kullanılmaktadır. aslında olay şöyle gelişmiş:
modern çamaşır suları geliştirilmeden önce, kumaşlar genellikle bir dizi tekrarlanan kaynatma, kül suyu ve çamaşır sodası gibi alkali maddelerle ıslatma işlemleri ile beyazlatılmış.
kaynatmaya uygun olmayan, keten bezi gibi kumaşlar da genellikle güneş ışığına maruz bırakılarak beyazlatılırmış.
m.ö. 3000: çamaşır suları çoğunlukla tahta küllerinden türetilir, suyla karıştırılarak kül suyu oluşturulurmuş. çamaşırlar belirli süre kül suyu ile ıslatılır ve güneşte kurutulursa mükemmel bir beyazlık elde edilirmiş.
m.s. 1000-1200: hollandalılar bu yıllarda avrupa toplumunun çamaşır uzmanı olmuşlar. sırlarını açıklamaksızın, tahriş edici etkisini azaltmak için ekşimiş sütü, kül çözeltisine eklemişler. bu, ıslatma ve güneşte kurutmanın, kül suyunun tek başına kullanıldığı zamanlara göre daha fazla tekrarlanabilme imkânı anlamına geliyormuş fakat işlem 8 hafta sürüyordu ve çamaşırları güneşte kurutmak için serilecek geniş alanlar gerektiriyormuş.
düşünsene “anne niye yıkadın o gömleği yaa 1 ay sonra faruk’un düğünü vardı!”
1772: almanya doğumlu isveçli kimyacı karl wilhelm scheele, modern çamaşır sularının ana maddesi olan kloru ilk kez keşfetmiş.
yaklaşık 40 yıl sonra ingiliz kimyacı sir humphrey davy yunancada yeşilimsi sarı kelimesinden türetilen “klor” ismini vermiş.
1785 : evde kullanılan çamaşır suyundaki etken madde olan sodyum hipoklorit, fransız kimyacı claude louis berthollet tarafından bulunmuş. berthollet’nin beyazlatıcısı kostik klorlu potas çözeltisi ile oluşturulmuştu ve ilk olarak 1789’da “javel suyu” olarak satılmış. ancak her bir maddenin tam miktarının karışıma konulması zordu ve potas çok pahalı bir maddeydi.
1799 : iskoçyalı kimyacı charles tennant, berthollet'nin klor fikrini aldı, potas yerine kireçtaşı koyarak etken beyazlatıcı olarak kalsiyum hipoklorit (CaOCl2) içeren ilk çamaşır tozunu yapmış.
on yıl içinde, sadece çamaşırları değil, diğer ürünleri, özellikle yazı kâğıdını da beyazlatan çamaşır tozu bütün avrupa’da yaymış ancak toz çok fazla klor içerdiği için halâ çok pahalıymış.
1913 : oakland-kaliforniya’da kurulu the electro-alkaline co. firması geliştirdiği bir işlemle kostik soda çözeltisinin klorlanmasıyla türetilen sodyum hipoklorit (NaOCl) çamaşır suyunu yapmış.
1922 : şirketin ismi clorox chemical (şu anda the clorox co.) olarak değişmiş ve sodyum hipokloritli çamaşır suyu1 pint (=1/8 galon ≈ 0,47 litre)'lik şişelerde piyasaya verilmiş. bundan sonra da çamaşır tozunun yerini hızla almaya başladı.
bugünlerde ise gelişmiş bir çok ülke, sağlığa zararları dolayısı ile çamaşır suyu kullanımından uzaklaştı. daha doğrusu klorlu çamaşır sularının yerine alternatif ürünler kullanmaya başladılar. hatta bu işin mucidi clorox bile, amerika da artık tercih edilmediği için doğal içerikli greenworks adında yeni bir marka yarattı.
sodyum hipoklorit kullanımı amerika, avrupa, japonya gibi alım gücü yüksek , bilinçli bir çok ülkede çok çok azalmışken çamaşır suyu tüketimi sıralamasında 1’inciyiz. mikropları öldüreceğiz temiz olacağız diyerek hala çılgınlarcasına klorla kendimizi zehirliyoruz.
Bir şeyi çamaşır suyuyla temizlemedikçe o şeyin tam olarak temiz olduğuna ikna olmuyorum. Çok kıymetli, güzel bir şey bence çamaşır suyu. Nasıl ki bizim zemzemimiz, hristiyanların kutsal suyu var, çamaşır suyu da evrensel bir kutsal su bence.
tuz ruhuyla karıştırıldığında ciddi sağlık problemlerine ve hatta ölüme sebep olan kimyasaldır.
çalıştığım bir gemide yeni gelen bir gemici aşırı titizliğin verdiği duyguyla kamarasını bu iki kimyasalı karıştırarak temizlemiş ve bide utanmadan kapıyı pencereyi hava soğuk diye kapatıp uyumuş. adamı zor kurtardık ciğerleri harap olmuştu 8 ay boyunca öksürdü adam sürekli balgam atıyordu. kendisi de 50-55 yaşlarında bir adamdı abi dedim sen hiç duymadın mı bu ikisinin karıştırılmayacağını kaç yaşında adamsın dedim ben bile yapmam senin yaptığını dedim. adamın bana söylediği şu ne bilim amına goyen ölüyodum az kalsın.
sıcak suda kullanırken çok dikkatli olmak gerekir. sıcak suya döküldüğü anda çıkan buharı kesinlikle içinize çekmeyin, çünkü buharı ciğerlerinize inanılmaz derecede zarar verir. damarları daraltır. ilerleyen dönemde nefes almada güçlük çekmeye başlarsınız. bir arkadaşım çıkan buharı bir seneye yakın teneffüs etmiş. doktor damarlarda daralma teşhisi koydu. onun için dikkat.
benim terapi unsurumdur. mis gibi rahatlatır insanı evi şöyle bi temizleyince. sonra bi duş oooh. dünya o zaman daha yaşanılası bi yer olur. bu eylem her misafir evden gidince tekrarlanır. o yüzden eve pek misafir çağırılmaz zira bu da can, bu da bünye.
öğrenci evinde temizliğin vazgeçilmezidir. özellikle uzun süre evden uzaktaysan ve buzdolabında birşeyler bırakıp gittiysen, üstüne de elektrikler kesildiyse o buzdolabını temizlemek için gerekli yegane temizlik malzemesidir. (bkz: benim evim)
