zeybek oyunu ege denilince akla gelen ilk şeydir. ege blögesinin pek çok yerinde oynanır fakat en ağırlarını izmir, aydın, manisa ve muğla'da görebilmek mümkündür.
zeybek yalnızca ege bölgesinde bulunan, efelik müessesesinin temel elemanıdır. (bkz: efe)
bireysel görüş tabi de en güzeli Kütahya'nın olan Ege ve içanadolu'ya doğru değişikliklerle uzanan Türk Halk oyunudur. Esasında Halk oyunu değildir, Türk kahramanlık yaşantısının Halk oyununa yansımasıdır, Tanrı'ya yiğitliğin sunumudur, bir nevi, Türkçe Mevlüd'ün ibadet tarzı olması gibi ibadet bile sayılabilir.
bak yiğidim, efelik,mertliktir.. kaldırdın mı kolları bereket getirir, çırptın mı elleri yürekleri titretir, vurdun mu dizleri yeri göğü inletir. zeybek bazen isyan bazen yakarış bazen başkaldırış olsa da folklorik yapıda olsa bile dansların efendisidir. izleyene de oynayana da haz verir.
kelime anlamı olarak silahlı bey anlamına gelmektedir.
Ağa olan efenin yanındaki kızanların yetişmesi ve yönetiminden sorumlu idiler.
Zeybekler, efelerinin yanında birer kol beyi görevi görürlerdi. Bunlar iyi silah kullanan cesur kişilerdi. Her zeybeğin kendi kişiliğine uygun birde lakabı olurdu.
Zeybeklerin başı nal şeklinde traş edilir, Şalvarının arasında beyaz donunun ucu ve göbeği görünür, camadanı daha kısa olurdu. Fes püskülleri de efeninkine göre daha kısa olan zeybekler, sırmalı cepken giyerlerdi.
Bacağa Kepmen olarak adlandırılan meşin tozluk takarlar ve ayağa da çarık giyerlerdi. Mintanlarının yakaları daima ilikli olan Zeybekler silah olarak ta Kocabıçak ve Mavzer taşırlardı.
Zeybekliğin tarihinin Ege uygarlığı kadar eskidir.
zeybeklerin bu tarihinin M.Ö. 3000 yıllarında Etrüsklerle başladığını ileri sürülmektedir. 19.yy'da padişah fermanı ile Anadolu'yu dört yıl dolaşan Fransız Charles Texier "Küçük Asya" adlı kitabında Amasyalı Coğrafyacı Strabon'dan yaptığı alıntılarla zeybekliği şu şekilde nakletmektedir;
--alıntı--
Zeybekler, gayet yüksek bir sarık, bütün bir silah fabrikası halini almış geniş bir kuşak sararlar. Gelenek üzere beyaz bezden yapılmış donları ancak dize kadar iner.
Zeybekler yalnız asker değil , tacir ve iyi birer kervancıdırlar.
Bunlar dağlara yerleşmiş asıl yerli halkın kalıntıları olabilir ve istemeden adam öldüren ve bu düşünce ile para verenlerin hizmetine giren Tiral'ın kurucuları oldukları akla gelebilir.
tira'lılar osmanlı değil, etrüsk türkleridir.
--alıntı--
Rum araştırmacılardan KHOLOROS un 1889 yılında yazdığı Türkçe'den Rumca'ya Kamus'unda ise; Zeybek-Zeybekos: izmir ve civarındaki Türk aşiret sakinlerine verilen addır. denilmektedir...
Bizans tarihlerinde de Peçenek kılığı ile zeybeklerin kılığı arasında bir benzerliğin olduğu yazıyor ki Anadolu'da ki Peçenek yerleşimi 1040 yıllarına rastladığı göz önüne alınırsa bu yorumun doğruluğu ortaya çıkmaktadır.
Divanı Lugatı Türk'te, Zeybek sözcüğü birleşik ad olarak kabul edilmekte bununda "ZAĞ" ve "BEK" sözcüklerinden oluştuğu belirtilmektedir.
--spoiler--
Anlayışlılık olarak kabul edilen ve aslı "SAĞ" olan "ZAĞ" sözcüğü daha sonra "BEK" hecesine uydurularak "ZEĞ" olmuş ve "BEK" hecesi ile de birleşerek Anlayışlı, akıllı, sağlam adam anlamına gelen "ZEĞBEK" adı ortaya çıkmış denmektedir.
Daha sonraları da (ğ) yazım kuralına uydurularak (y) şekline dönüşmüştür. Bu sözcüğün Oğuzca dan geldiği de ayrıca tespit edilmiştir.
--spoiler--
Aldı zeybek
Hey et getir ekmek getir.
Baldan da baldan da haberin olsun.
Aldı yörük
Of kuru soğan ekmek yavan,
haldan da haldan da haberin olsun.
Aldı zeybek
Hey elde mavzer kafanı ezer.
Zordan da zordan da haberin olsun.
Aldı yörük
Of başta sarık ayakta çarık.
Karşı ki dağdan da haberin olsun.
bir erkeğe yakışan en güzel danstır.
Güney ege taraflarında muğla ve aydın'da bilmeyen adama kız vermezler ki kadını, erkeği herkes oynamasını bilir. Her düğünde, sünnet düğününde muhakkak 1 saat oynanır akrabalar sırayla isim isim piste davet edilir. En güzeli de damat ve damadın erkek arkadaşlarının halka olup, gelinin ortada oynadığı harmandalı zeybeğildir. Erkeği karizmatik gösteren başka bir dans daha yok.
asil, sert ve ağır hareketlerden oluşan; figürlerindeki ihtişamın hiçbir yöreye ait halk oyununda bulunmadığı ege yöresine ait halk oyunlarının genel adıdır.
edit: amacım diğer yörelere ait halk oyunlarını boklamak değildir.
Güzeldir. Yakışır erkeğe fakat Bu 29 Ekim'de zorla yapmak zorunda olduğum şey. Üstelik bayağı ağır geçecek yazılı haftamız öncesinde zorla alarak dersten geri kalacağız. Acaba buna katılma gibi bir zorunluluk var mı bilenler varsa mesaj atsın lütfen..
aklıma atatürk ve egeyi getirir, erkege en cok yakısan yerel bir oyundur denilebilir, diger bir anlamı da ege cıvarinda ciftliklerde yasayan türklere verilen isim.
4 yil profosyenel oynadigim,universite kategorisinde avrupa birinciligi yasadigim, en cok sarhos zeybeginden ve ekibin kalani diz cokup halka olmysken ortada oynadigim kamali zeybek solosundan zevk aldigim halk oyunu.
