bir hapisanede iki ayrı hücrede tutulan beş mahkum var. bu mahkumlardan ikisi beraber kalıyor. diğer üçü de başka bir hücreyi paylaşıyor. hapisane müdürü diyor ki , siz 5 mahkumsunuz beşinizin de başında birer şapka var. bu şapkaların rengi siyah ya da beyaz. toplam 2 siyah 3 beyaz şapka var.
iki kişi kalan mahkumlardan birinin şapkası siyah diğerinin beyaz. her mahkum bu anlatılanları biliyor ama hiçbir şekilde iletişim kurma imkanları yok.
eğer içlerinden biri şapkasının rengini doğru izah edebilirse beşi de serbest kalacak.
Bir kızın erkek kardeşleri ve kız kardeşlerinin sayısı birbirlerine eşittir. Fakat her erkeğin kız kardeşlerinin sayısı, diğer erkek kardeşlerinin sayısının iki katıdır. Bu ailede kaç kız, kaç erkek kardeş var?
Bir mahkumu hapishaneden çıkartıp bir koridora sokarlar.Koridorun iki ucunda birer kapı vardır ve her kapıda birer gardiyan vardır.Bu kapılardan birisi özgürlüğe diğeri ise ömür boyu hapse çıkıyor.Mahkuma sadece bir soru sorma hakkı veriliyor ama gardiyanlardan birisi her sorulan soruya daima doğruyu diğeri de sadece yanlış cevabı veriyor ama hangi kapının özgürlüğe hangi kapının ömür boyu hapse çıktığı bilinmiyor (yani her zaman doğru cevabı veren gardiyan ömür boyu hapse çıkan kapıda, her zaman yanlış cevabı veren gardiyan ise özgürlüğe çıkan kapıda duruyor olabilir.) Mahkum, bir soru sorma hakkını kime ve hangi soruyu sorarak özgürlüğüne kavuşabilir?