türkmen olan ailemize damat olarak bir zazanın girmesi vesilesi ile yakından tanıdığımız halk. pek sevdik. kesinlikle kendilerini kürtlerden ayrı tutuyorlar ve bu vatana herkesten fazla sahip çıkıyorlar. ilerde ne olur bilinmez ama şimdi durum böyle !
arada kalmış halktır.iran'dan göçettikten sonra bölgede yaşayan kürtlerin sayıca çok daha üstün olmaları nedeniyle bir kısmı asimile olmuş,kürtleşmiştir.osmanlı devleti'nin sünnileri gözetip alevileri dışlayan politikalarından fazlasıyla nasibini almışlardır.bu nedenle bir kısmı orta ve doğu anadolu yaşayan alevi türkmenlere karışarak türkleşmiştir.zazalar hakkında söylenen ^^kürtçüden kürtçü,türkçüden türkçü olurlar^^ deyişi buradan gelmektedir.iki tarafa da karışmayan bir kısım zaza ise kimliklerini korumayı başarmıştır.
kürtçe'yle benzerlikler gösterse de farklı bir dildir zazaca.köken açısından bakılacak olursa iki halk da iran kökenlidir ama farklı halklar oldukları bilim adamları tarafından kabul görmüştür.
osmanlı tarafından hor görülen aleviliğin cefasını çekmiştir zazalar.nitekim öz be öz türk olan türkmenler sırf alevi oldukları için türk kabul edilmemiş,türkçe bilmeyen kürtler sırf sünni oldukları için türk kabul edilmiştir.bu anlayış doğrultusunda alevi zazalar sindirilmiş ve dolaylı olarak sünni olmaya zorlanmıştır.
türkiye'de yaşayan zazaların önemli bir kısmı atatürk'e derin bir bağlılık duyar.bunun sebebi atatürk'ün,zazaları ermenilerle beraber katledilmekten ve sürülmekten kurtarmasıdır.ama tüm bu bağlılığa rağmen bazı zazalar kemalistlerin dersim'de* yaşayan soydaşlarının öldürdüğünü söyler.
bu kısmen doğrudur.fakat anlatılmayan bir gerçek vardır.şeyh sait isyanına benzer bir isyan dersim'de çıkmış,isyanı çıkaranlar idam edilmiştir.isyancıların amacı yeni kurulan türk devletinden kopmak ve zazalardan oluşan bir devlet kurmaktı.bunun sonucunda dersim'in idari sınırları değişmiş,adı tunceli olmuş,bazı bölgeler komşu illerin idaresine geçmiştir.hala bazı ayrılıkçı zazalar* zazaistan veya zazakistan adında tunceli çevresinde bir devlet kurmayı amaçlamaktadır.genç osmanlılar tarafından soykırım yapıldığını,kürtler tarafından asimile edildiklerini ve alevilikten koparıldıklarını söyleyen bu grubun destekçileri genelde isveç ve almanya'da yaşayan zaza göçmenlerdir.dünyanın çeşitli yerlerinde ilan edilen büyük kürdistan haritası zımbırtısına da en büyük tepkiyi zazalar vermekte,kürtlerin boyunduruğu altına girmeye zorlandıklarını iddia ederler.sonuçta bu her iki ayrılıkçı kesimin de saçma sapan iddialarından öteye gidemez.. (bkz: dersim isyanı)
wikipedia'daki bilgilere göre dünyada 2 ila 4 milyon arasında zaza vardır ve bunların yarısı türkiye yaşamaktadır.geri kalan zazaların çoğunluğu başta isveç ve almanya olmak üzere avrupa ülkelerinde yaşamaktadır.ayrıca kazakistan'da da önemli bir zaza nüfusu bulunmaktadır.
dilleri kürtçeye de çok benzediginden genelde televizyonda özellikle şehit analarını gösterirken yakılan agıtlara kürtçe agıtlar yakıldı denilsede,çoğu zazaca ağıtlardır. kürtlerle alakaları yoktur aslında. zaten kürtler gibi ülkelerine ihanet etmeyi bile düşünmezler, ayrımcılık da yapmazlar.
kökenleri hazar denizi'nin güney kısmı kabul edilen;ataları zerdüşt olan ve üstün savaşçı yetenekleriyle bilinen millet.perslerin arasında yaşadıkları halde farisi olmadıkları bilinmekle birlikte islamiyeti 13 yy.dan sonra kabul ettikleri öne sürülmektedir.zazalar anadolu'nun doğusuna 800 yıl once gelmişler ve yerleşmişlerdir.Konustukları dil olan zazaca farsçaya ve avesta'ya çok yakındır.
mensup oldugum halk, çoğu zaza olduklarını unutmamışlardır tamamına yankını atatürk'e derin bir bağlılık gösterirler. kendimize ait kürtceden başka farscaya yakın, türkçeden içinde bol miktarda kelime bulunan bir dilimiz vardır. severiz bu ülkeyi. dedelerin hepsi savaşmışlar memleketleri için.
zazalar sasanilerin saray halkıdır. deli gibi inatçı oluruz ve sofrada kesinlikle pivaz (sogan)olur. zazaca denen dil sasanilerin saray dilidir ve çok kibar bir dildir. biz alevi kökenli olan zazalardanız. sunnilerde var fakat sunni olanlar kurmancuların kürt olduğunu kabul eder fakat alevi kökemliler kabul etmez türkiye'de kürt sayısı alevi zazalarına göre 2 milyonu geçmez yani türkiyede'ki zaza nufus kadardır.
çok iyi niyetli insanlardır, şehir edebini çok iyi biirler, saray halkı olduklarını kadınlarının ve erkeklerinn insan ilişkilerinde olan asilliğinden anlarsınız.
tekrar uyarıyorum sakın ama sakın inatlaşmayın, asla yenigiyi kabul etmezler.
pkk'nin zazalara bakış açısını bir olayla anlatmak gerekirse, her ne kadar olay demişsek de bu pekala fıkra da olabilir, hadi olay demeyelim de rivayet diyelim.
malumunuz bölgede bir grup pkk'li yolcu otobüsünün önünü kesip durdururlar. silahlı grup, tüm yolcuları aşağıya indirir ve türkler sola kürtler sağa geçsin der içlerinden biri. yolculardan türk olanlar sola kürt olanlar sağa ayrılır. yalnız biri vardır ki yerinden kıpırdamamıştır. ve aşağıdakine benzer bir konuşma geçer zaza ile kürt arasında:
+sen neden geçmedin bir tarafa?
-ben zazayım.
+geç ulan sağa, sana da ayrı devlet mi kurucaz?
kürt değildirler. dilleri, etnik kökenleri ve kültürleri kürtlerlere hiç benzemez.
bir kesim ırkçı kürtlerin ve pkk nın faşist baskısı altında asimile edilmeye çalışılmaktadır.
zaza aydınları kürt olmadıklarını ve siyasi olarak pkk ile taban tabana zıt olduklarını her fırsatta dile getirmektedirler.
...
Tutarsız ve uydurma olduğu açıkça belli olan, emperyalistlerin yazdığı sözde bir kürt tarihi içinde sığıntı gibi yaşamak bir zaza olarak bana ve halkıma yakışmaz.
Sosyalist makyajlarla halkımın üzerinde kurulan faşist baskıları, hgp nin tehditlerini ve pkk nın şovanist baskılarını kınıyorum ve red ediyorum.
Türkiye Cumhuriyeti devletini ve anadolu halkını meydana getiren parçalardan biri olan zazalar, direk veya dolaylı olarak hiçbir emperalastin bölücü tuzaklarna alet olmayacaktır.
Zaza KOnferansı / istanbul Haziran 2009 /
Eren Raşit
...
yalandan kim ölmüş ki... kürtçü beyanlarla orası kürt burası zaza, şurası da laz demekle olmaz... elazığ ağırlıkla türktür(gakgoşlar, yerli harput türkleri, (bkz: balak gazi) torunları, türkmenler, balkan türkleri vs. ile) ve sonrasında zaza nüfus gelir. kürt ise yok denecek kadar azdır. ancak bu ilinde, erzincan'ın da üzerine hatta tunceli'nin dahi üzerine kasıtlı oyunlar dönmektedir. erzincan'da da durum böyledir. sadece elazığ, erzincan değil malatya, erzurum, kahramanmaraş, sivas, gaziantep, kilis, osmaniye, kars, ığdır, ardahan, bitlis'in merkezi olsun ahlat, adilcevaz gibi . ilçeleri olsun türk nüfus yoğundur. bu birilerine batmaktadır tabii...
elazığ'ı oluşturan harput türkleridir. (bkz: Evliya Çelebi) Seyahatnamesi'nde Gezip Gördüğüm Yerler içinde istanbul Türkçesine en yakın Türkçeye Harput'ta rastladım demiştir. atatürk'ün silah arkadaşı ve atatürk'te dahil diğer tüm komutanların hocam diye hitap ettiği, büyük saygı duyduğu bir kişi olan orgeneral yakup şevki subaşı'da harputlu türkmenlerdendir. 1906 yılında osmanlı'nın en son yaptığı nüfus sayımına göre ise harput'un merkez nüfusu 15.000, bunun 9000 kişilik kısmı müslüman çoğunlukla Türk, 6000 kişilik gayrimüslim nüfusta çoğunlukla Ermenilerden oluşmaktaydı. bu sadece harput'un merkezinde olan durumdur... birde çevresi var ki zaten harputlu türkmenler 1800'lü yılların sonunda merkeze inmişler ve buna binaen nüfusun büyük oranı teşkil etmişlerdir. zaten atatürk'ün doğu anadolu ve güneydoğu anadolu'da kürt nüfusu saptamak, duruma bakmak için görevlendirdiği ismet inönü'nün kürt raporunda da elazığ ovası kuvvetli türk nüfusa haiz bir il diye geçmektedir. bunun sebebi de türkçe konuşup, türk kültürü yaşatan insanlardan ötürüdür. ancak misal aynı raporda siirt ise türklüğe hevesli arap nüfus ağırlıklı bir il diye geçmektedir.
ek olarak elazığ'da ilçeler önemli bir nüfus teşkil etmemektedir. tüm ilçe nüfuslarını toplasan dahi merkezin 4'te 1'i ancak yapar ki elazığ'ın merkezi ise en az %70'i gakgoştur, türkler yaşamaktadır ve türk ağırlıklıdır. sonuna kadar da türk kültürü yaşar... merkezin köyleri hala %90'ı türkmendir. kalanı da tunceli'den gelip yerleşen şavak adlı yörük tarzı yaşayan bir toplum ile alevi zazalardır. aslında merkez cumhuriyet'in başlarında komple türktür de göçlerle bu duruma düşmüştür. yani sadece merkezdeki türkler elazığ'ın genelinde zaten %55 türk yapar. kaldı ki batı ilçeleri türktür(ağın komple türk, keban ve sivrice ağırlıklı türktür. kovancılar'da epey türk nüfus vardır. baskil'in de yerlisi türktür. ancak baskil abdülhamit döneminde kürt aşireti sürgünü yemiştir). akilane olmayan, gram bilgi olmayan yazar beyanıyla şurası kürt, arap, zaza, laz demekle olmuyor. doğusunda ki 5 ilçeyi de(karakoçan,palu,arıcak,alacakaya,kovancılar) cahilane yorumlamakla olmaz... bir kere bu ilçelerde(karakoçan hariç) türkler yine yaşamaktadır. işte elazığ'da kürt nüfus ciddi oranda bir tek karakoçan'da vardır ki onun da diğer yarısı zaza'dır.:) kovancılar ilçeye geçtik mi orayı kuran bile bulgar göçmeni türklerdir mesela... ama nereden bileceksin? ki burada karakeçili türkmenler(Yarımca beldesi ve muratbağı, fahribey(kenger),tabanözü(püskülhan), gökçedal, payamlı, çelebi, yeşildere vs. köyler) ile birlikte döğer türkmenleride bulunur. yani türk nüfus yüksektir. palu'da ise merkezde ve merkez kökenlilerde türkler yine vardır ve seydilli köyü ve bir kaç türk köyü de vardır. misal karakoçan ve maden ise elazığ'a zaten sonradan bağlanmıştır. arıcak ve alacakaya ise palu'dan ayrılıp ilçe olmuştur zaten... yani palu ile aynıdırlar. 5 ilçe dediğinde durum da budur. yine elazığ'dan ayrılan ilçeler pertek, çemişgezek(tunceli'ye bağlanmış), kemaliye(erzincan'a bağlanmış), çüngüş(diyarbakır'a bağlanmış) yine türkmen ilçelerdir. birde bu ilçelerde tekrar elazığ'da olsaydıya zaten değinmiyorum bile... özetle elazığ'da şuan ki durum %60-65 türk, %30-35 zaza, %10 kürttür(hepsi sonradan göçmedir) kaldı ki zazaların azımsanmayacak oranı yüzlerce yıldır beraber yaşadıkları türkler ile birinci dereceden akrabadır. bu durum erzincan'da da aynıdır. elazığlı açısından baktığımızda, yani kütük olarak baktığımızda, göçleri dahil etmediğimizdeyse ve soyunun belli tarafı türk olan zazalarla birlikte ise de türk nüfus çok çok daha fazla yükselmektedir...
