zaman hareketin sayısal ifadesidir. nesnelerde var olan süreklilik ve değişiklik zaman göre yönelik algımızı temelden etkiler. uzayda meydana gelen her şeyi zaman kavramıyla ifade ederiz.
zaman algısı da uyarıcıların art arda gelişinden kaynaklanır. etkinliklerimizin saat, takvim gibi araçlarla ölçülmesi nesnel zaman algımızı oluşturur. örneğin ders saatinin 40 dakikadan oluşması günün 24 saat bir ayın 30 ya da 31 gün olması gibi. bunun dışında bir de öznel zaman algısı vardır. bu algı kişiden kişiye değişir. örneğin ister sıkıcı geçsin isterse de zevkli olsun bir dersin süresi 40 dakika olmasına rağmen zevkli geçen ders kısa sürmüş olarak algılanır.
Zaman herkesçe aynı şekilde algılanmaz. Bu noktada iki faktör vardır;
1- Kişiden kişiye değişmesi
beş yaşındaki bir çocuk 1 yılı çok uzun bir zaman dilimi olarak algılarken 50 yaşında bir insan için çok kısa bir zaman dilimi olarak algılanır.
2- Durum faktörü
Zamanı nasıl geçirdiğinizle alakalıdır. Ders çalışarak, veya pek de isteyerek yapmadığınız bir işle meşgulken dakikalar saat gibi gelir insana. Vakit geçmek bilmez. Ama dışarda eğlendiğiniz, hoş vakit geçirdiğiniz zaman saatler dakika gibi gelir.
bende biraz bozulmaya uğramış olabilir bu algı. nedendir bilmiyorum ama işin tuhafı bundan iki sene öncesi hem çok uzun, hem de kısacık geliyor gibi. Acaba pandemiden dolayı evde kaldığımızdan dolayı mı böyle geçti. Ama 2019'un son ayları da hala bitmemiş gibi çok uzun geliyor bana hatta 2020'nin ilk iki ayı bile ama ondan sonrası su gibi akıp geçti. 2022 yaklaşıyor her geçtiğimiz gün.
Ama durun, konumuz fiziksel zaman genişlemesi değil. Zamanın farklı aktığını deneyimlemek istiyorsanız kendinizi ışık hızına çıkarmanıza da gerek yok. Eğer yaşlanıyorsanız, sizin için zaman hızlanıyor demektir. Aslında bu, görelilikte olan gibi bir hızlanma değil, çünkü örneğin yeni doğmuş bir bebekten farklı bir fiziksel zaman deneyimlemiyorsunuz. Sonuçta 1 saniye, kim olursanız olun, sizin için de bebek için de aynı: Spesifik bir sezyum atomunun titreşim sayısına bağlı olarak belirlenen bir zaman aralığı. Ancak aynı 1 saniye, sizin zihninizde o bebeğinkinden çok daha hızlıymış gibi algılanıyor. işte bu yüzden insanlar çocukluklarını düşündüğünde, sanki çok daha uzun bir zaman geçirmişler gibi hatırlıyorlar. 50 yaşındaki biri, hayatının ilk 20 senesinin, son 20 senesinden kat kat uzun olduğunu düşünmeye meyilli.
Görünüşte hızlanmış olan bu zaman yolculuğu, yetişkin yaşamlarımızı ergin sorumluluklar ve kaygılar doldurmamızın bir sonucu değil. Aslında araştırmalar, algılanan zamanın yaşlı insanlar için daha hızlı hareket etmesinin, hayatlarımızı meşgul ve acele hale getirdiğini gösteriyor.
kaynak: evrim ağacı
