Bir veri grubundaki bir puanın, standart sapmaya göre ortalamadan ne kadar uzakta olduğunu tespit edebilmek ya da farklı veri gruplarına ait verileri birbirleriyle karşılaştırabilmek için bu puanların standartlaştırılması yani aynı standart puana dönüştürülmesi gerekmektedir.z ve t puanları bu işlemi gerçekleştiren puanlama türleridir.
- z puanı bir veri grubundaki puanları ortalaması 0, standart sapması 1 olan puanlara dönüştürüldüğü gibi t puanı da verilen puanların ortalaması 50, standart sapması 10 olan puanlara dönüştürülür.
z puanı şu şekilde hesaplanir : (dönüştürülmek istenen puan) - (aritmetik ortalama) / standart sapma
- z puanının sıfır çıkması dönüştürülecek puanın ortalamaya eşit olduğunu gösterir.
- z puanının yorumlanmasının zor olduğu durumlarda daha kolay yorum yapabilmek için puanlarin tam sayiya donusturulmesi t puanı yardımıyla olur.
