orjinal hali "tilililililililililiiiiii" dir. doğu yörelerimizde düğünlerde kadınlar tarafından çekilir. erkekler ise "tey tey teyyyyyyyyyyyyyyyyy" diye karşılık vererek kombinasyonu tamamlarlar. antem dolaylarında ilginçtir "aho ahoo ahoooooooooooowww" diye söylenir. daha bir güzeldir.
güneydoğuda düğünlerde sıkça bayanlar tarafından çekilen, hep nasıl yaptıklarını merak ettiğim, çekmek için gırtlak gerektiren llilililiilerin arka arkaya gelişidir.
nişanımda beni deve kuşu gibi utandırmış ve lanet ettirmiş çığlıktır. bazı kültürlerde ölüm haberi alındığında yapılır. fakat ülkemizde sevinç ünlemi olarak nam salmıştır. yaygın bir yanlış olarak kürt adeti sanılmaktadır. fakat zılgıtın kökeni araplardan gelmektedir. bir benzerini kızıldereliler savaşlarda yapmaktadır.
binlerce yıl önce şamanist türklerin, cenaze törenlerinde, kötü ruhları kovma amaçlı çıkardıkları sestir. ses zaten iğrençtir bu sebeple kötü ruhları kovma amaçlı kullanılmasını anlarız. ama ne gariptir ki, günümüz kürtleri bunu sevinç gösterisi olarak kullanıyor. zevkinize kibrit suyu.
tarihi binlerce yıl öncesine dayanan ses. bu sesi bulanlar puta tapan eski türkler ve kızılderililerdir. işin enteresanı o devirde bu sesin kullanım amacı tektir. ölü gömülme töreni (yuğ töreni) yapılması esnasında kötü ruhları ölüden uzak tutmak ve kötü ruhları ürkütmek, kaçırmak için kullanılmıştır. ana fikir çirkin, bed ve aşırı rahatsız edici bir ses olduğundan dolayı kötü ruhların kaçmasıdır.
ne garip bir tecellidir ki günümüzde bazı arap ve kürtler bu sesi coşma, eğlenme gibi maksatlarla kullanıyorlar ve kendilerine mal ediyorlar.
tamam lan alın sizin olsun. zaten iğrenç bir ses. ama böyle mantığa sokayım. bu kadar iğrenç bir sesle kötü ruhlar bile kaçarken siz nesiniz ki coşuyorsunuz ?
ulan yoksa ?
(bkz: yecüc mecüc)
