evrendeki cisimlerden (bkz: foton), (bkz: müon), (bkz: nötrino) gibi yüksek enerjili parçacık üretenlerine ve bu parçacıkların özelliklerine ait olan (bkz: astronomi) dalı. konu astronominin yanı sıra parçacık fiziği içerisinde de incelenebilir.
kozmik ışınlar olarak da adlandırdığımız bazı atom altı parçacıkların oluşum süreçleri ve davranışları, evrendeki cisimleri anlamamız için önemlidir. bu parçacıkların üretim süreci ve üretildiği yerler birbirinden farklı olabilir. dünya üzerinde yapılan (bkz: nötrino dedektörü) gibi laboratuvarlar ve başka bazı dedektör tipleri sayesinde, bu parçacıklara ilişkin izler sürülür ve bunların oluştuğu bölgeler tespit edilmeye çalışılır. ayrıca atmosferimizde de bu parçacıkların davranışlarına ilişkin birçok ipucu bulunur. bunların değerlendirilmesi evreni daha iyi anlamamız için yapılan çalışmalardan yalnızca biridir.
